Soms heeft stilte weinig te maken met onverschilligheid, maar met een te hoge dosis emoties

Waarom ik soms kies voor de stilte

© Charis Bastin

Naima Charkaoui

‘Waarom horen of lezen we jou dáár niet over?’ Een goede vraag, vindt nieuwbakken MO*columniste Naima Charkaoui. Is elke verontwaardiging bij voorbaat selectief? Er zijn soms voldoende redenen om te kiezen voor een veelzeggend zwijgen.

Op 30 mei 2018 was ik aanwezig op de rouwstoet voor Mawda, de kleuter die werd gedood door een politiekogel tijdens een achtervolging van een busje mensen op de vlucht. Ik deelde een foto en enkele zinnen op Facebook. Een kennis reageerde daarop met de vraag waarom ik hier wél over sprak, maar niet over de dodelijke schietpartij, opgeëist door IS, een dag voordien in Luik.

De vraag was duidelijk niet als vraag bedoeld: er schuilde een verwijt in, bijna een verdachtmaking. Toch bleef ze hangen: waarom schrijf ik soms wél iets en soms niet? En hoe komt dat over bij anderen?

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Er is véél om over te schrijven. Er zijn verhalen die wekenlang centraal staan in het nieuws, zoals de dood van Sanda Dia tijdens de degoutante Reuzegom-studentendoop en de dood van Jozef Chovanec in de politiecel. Er zijn de vele verhalen van onrecht die in de mainstreammedia te weinig aandacht krijgen: even grasduinen op deze website geeft een idee van de mogelijkheden.

Zomaar niét schrijven over een flagrant onrecht, kan dat wel?

Moet het trouwens over onrecht gaan? Mag ik het mezelf permitteren om ook te schrijven over andere zaken die me raken? Maar ook: zomaar niét schrijven over een flagrant onrecht, kan dat wel?

‘Silence is violence’, wordt gezegd in de Black Lives Matter-beweging. De redenering is helder. Als je pertinent weet dat er onrecht is en je zwijgt erover in alle talen, geef je het signaal dat je het probleem niet erkent. Je laat de slachtoffers in de steek. Het is dezelfde redenering die getuigen van een misdaad wettelijk verplicht om zich te melden bij de politie: zwijgen is medeplichtig zijn.

En toch, toch zwijg ik vaak. Vooral op sociale media. Maar laat dat nu net het forum zijn waarop mensen concluderen of je al dan niet ‘over iets spreekt’.

Waar komt mijn stilte vandaan? Een eerste reeks redenen zijn vrij alledaags: het hoofd zat vol, de aandacht werd opgeëist door privézaken zoals de kinderen of het huishouden, of de uren van de dag waren op. Sociale media staan doorgaans niet bovenaan op mijn prioriteitenlijstje. Die keuze maakt me kwetsbaar voor verwijten dat ik ergens niet over praat, ook al hebben velen kritiek op de dominantie van sociale media.

Maar ik wil me niet achter de alledaagse redenen verschuilen, want er zijn ook inhoudelijke. De grote verhaallijnen die we allemaal wel kennen, doen vaak onrecht aan de complexiteit van onze wereld. Een uitschuiver is snel gebeurd. Ik zal sneller iets posten over onderwerpen waar ik meer over weet dan over iets waar ik amper wat van af weet.

Zo durf ik me sneller uitspreken over discriminatie dan over de politieke ontwikkelingen in pakweg Tibet. Niet omdat ik het niet belangrijk vind, maar omdat ik van mening ben dat ik toch minimaal geïnformeerd moet zijn voor ik iets post. En ál die thema’s ten gronde leren kennen? Ik doe mijn best, maar een experte op alle mogelijke vlakken zal ik nooit worden.

Anderen doen het beter

Dat brengt me bij een andere reden waarom ik zelf vaak kies voor de stilte: anderen doen het zoveel beter. Ik heb bewondering voor mensen die telkens weer kort op de bal spelen én de nagel op de kop slaan met hun reactie op het nieuws.

Ik heb bewondering voor mensen die telkens weer kort op de bal spelen én de nagel op de kop slaan met hun reactie op het nieuws.

Mijn eigen relatie met een onderwerp geeft ook vaak de doorslag. Als relatief geprivilegieerd persoon ben ik bijvoorbeeld terughoudend om het woord op te eisen in het Black Lives Matter-debat. Ik behoor wel tot een minderheidsgroep en kan meespreken over discriminatie, maar zelf ben ik niet zwart. En ik heb dus ook geen ervaring met wat het is om zwart te zijn.

Ervaringsdeskundigen verdienen het om hier eerst een forum te krijgen. Hun stem wordt maar al te vaak verdrongen door zelfverklaarde experten die denken het zoveel beter te weten dan de mensen om wie het gaat.

Gelukkig betekent die keuze niet dat ik moet terugvallen op zwijgen. Door de woorden van anderen te delen, kan ik hun inzichten verspreiden en neem ik zelf ook stelling in. Die tussenoptie is goud waard voor mensen als ik, die niet willen vervallen in silence is violence maar wel tijd nodig hebben om na te denken voor ze hun woorden, eventueel, online willen gooien.

Ik stond ook al enkele keren voor een actualiteits-uppercut. Soms gebeurt er iets dat zo heftig is dat ik letterlijk met stomheid geslagen ben. De aanslagen in Brussel deden dat, de dood van George Floyd deed dat, om maar een paar voorbeelden te noemen. De lijst is veel langer.

Die gebeurtenissen zijn een stomp in de maag, zo voelen ze letterlijk aan. Ik heb tijd nodig om ze te laten zakken, om op woorden te komen. Ik ga op zo’n momenten als een gek door mijn sociale media scrollen, klik door naar artikels en neem de tsunami van reacties op van mensen die duidelijk veel sneller een mening of emotie verwoord krijgen.

Pas na weken ben ik, soms, in staat om zelf iets onder woorden te brengen.

In een volgende stap slaag ik erin, nog half verdoofd, om duimpjes of hartjes te zetten bij woorden van anderen waar ik mezelf in herken. Nog een beetje later durf ik ook al artikels van anderen delen. Pas na weken ben ik, soms, in staat om zelf iets onder woorden te brengen.

Bij de dood van Mawda was het niet meer dan die eenvoudige boodschap van rouw, waar mijn kennis op reageerde. Er viel nochtans ontzettend veel meer te zeggen en gelukkig deden anderen dat wel. Maar ik had toen te veel gedachten en emoties om er iets over te kunnen schrijven. De paradox is dat mijn stilte bij zulk nieuws geen onverschilligheid uitdrukt, maar net te maken heeft met een te hoge dosis emoties. Verontwaardiging, verdriet, boosheid, machteloosheid: een overweldigende cocktail.

Veel onderwerpen zal ik ook in de toekomst onbesproken laten. Stilte kan veelbetekenend zijn en van tijd tot tijd kies ik ervoor. Maar om te weten wat die stilte precies betekent, hebben we dan toch weer woorden nodig.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.