Gioconda Belli: ‘Nicaragua beleeft een crisis met extreem veel geweld’

‘De Nicaraguaanse overheid heeft de dialoogtafel (la Mesa de Diálogo) alleen gebruikt voor haar eigen propaganda. Volgens hen gebruikt de oppositie geweld en wordt de regering met wapens aangevallen. Dit is cynisme van het hoogste niveau, dat alle verbeelding ver te boven gaat, inclusief die van mij als schrijfster’.

Aan het woord is de Nicaraguaanse schrijfster en dichteres Gioconda Belli. In Latijns-Amerika wordt ze gelauwerd om haar literair werk over de Sandinistische Revolutie en haar idealen om als vrouw mee voor de revolutie in Nicaragua te strijden. Ik sprak met haar over de recente gebeurtenissen in Nicaragua.

U streed mee voor de Sandinistische Revolutie en werkte samen met president Daniel Ortega en zijn vrouw Rosario Murillo. De situatie nu in Nicaragua moet u hartzeer bezorgen?

Gioconda Belli: We leven nu in een crisis met extreem veel geweld. Er zijn al meer dan 350 doden gevallen bij de straatprotesten en dat in minder dan 4 maanden tijd. Dit representeert totaal niet de idealen van de Sandinistische Revolutie. President Ortega schrijft nu de donkerste bladzijden uit de geschiedenis van de Sandinistische Partij. Een vreedzame betoging is brutaal onderdrukt geworden door de regering van Ortega.

‘Al meer dan 11 jaar lang zijn president Daniel Ortega en zijn vrouw Rosario Murillo een totalitair regime aan het opbouwen.’

Studenten zijn vermoord door politieagenten, soldaten en paramilitairen. De pijn en het verdriet van de moeders en familieleden van deze jongeren heeft een enorme woede bij de hele bevolking teweeggebracht. We leven nu in betogingsmodus, maar al meer dan 11 jaar lang zijn president Daniel Ortega en zijn vrouw Rosario Murillo een totalitair regime aan het opbouwen. De bevolking heeft er genoeg van en wil niet langer onder een dictatuur zoals die van Anastasio Somoza leven.

De laatste maanden hebben Daniel Ortega en Rosario Murillo hun gezond verstand en alle schaamte verloren. Ze sturen paramilitairen samen met de politie de straten op om alle opstanden in straten en wijken te onderdrukken. De politie transporteert in hun 4x4 wagens gewoonweg de paramilitairen die er niet voor terugdeinzen om AK 42-wapens te gebruiken. Ze verbergen hun gezichten, maar de bevolking kan hen goed genoeg herkennen. Ze schamen zich er zelfs niet voor om studenten recht in het hoofd dood te schieten.

De regering van president Ortega gebruikt scherpschutters om onschuldige burgers te doden en vraagt nadien aan de artsen om andere doodsoorzaken te verzinnen. Het gaat zelfs zo ver dat de familieleden meteen de lijken mee naar huis nemen zodanig dat ze niet in ziekenhuizen of mortuaria belanden. Er heerst totale chaos in heel Nicaragua.

De betogers hebben geen wapens. Sommigen gebruiken een soort van tube waar ze munitie in steken, maar de impact van deze wapens is nihil in vergelijking met de wapens die de regering inzet. De betogers vechten een compleet oneerlijke strijd. Deze situatie is niet te vergelijken met de gewapende strijd van de Sandinisten van vroeger. Er strijden nu geen gewapende guerrillaleden, maar gewone burgers en toch worden ze met geweld onderdrukt. Vaders die de dood van hun kinderen willen wreken en ergens nog een oud wapen hebben liggen en hiermee de straat op lopen, worden boudweg doodgeschoten door scherpschutters nog voor ze hun pistool hebben kunnen laden.

Heeft de internationale gemeenschap een verantwoordelijkheid op te nemen om de Nicaraguanen te ondersteunen?

Gioconda Belli: De internationale gemeenschap moet van Daniel Ortega en Rosario Murillo eisen om het geweld tegen de eigen bevolking onmiddellijk te stoppen. Ze sturen nu bandieten om studenten, moeders, vaders en kinderen te vermoorden. Drie weken geleden is er nog een kind vermoord dat in de kathedraal van Leon aan het werken was. Hij bevond zich op de verkeerde plaats op het verkeerde moment en dat kostte zijn leven.

We hebben zelf geen kracht meer om hiertegen in te gaan. We hebben de hulp van de internationale organisaties zoals de EU en de OAS nodig, want nu voelen we ons aan ons lot overgelaten. Nicaraguanen beseffen dat er op dit moment verschillende oorlogen in de wereld plaatsvinden zoals in Afrika en het Midden-Oosten waar het lot van de bevolking minstens even erg is als in Nicaragua, maar toch hopen we dat de internationale gemeenschap ons kan bevrijden van de dictator die Ortega is geworden.

In het verleden heeft de internationale gemeenschap en bij uitstek Europa de Sandinisten enorm geholpen bij de revolutie. We weten dat het zeer bizar en vreemd in de oren moet klinken dat we nu vragen om ons te bevrijden van enkelingen die vroeger tot de Sandinistische Revolutie behoorden. Helaas moeten we vaststellen dat Daniel Ortega en Rosario Murillo geleidelijk aan tot dictators zijn getransformeerd.

Het is een proces dat al langer aan de gang is, we beseffen dit maar al te goed. Ze zijn monsters geworden doordat ze zich hebben vastgeklampt aan de macht. Toen Daniel Ortega in 1990 de verkiezingen verloor, had hij eigenlijk nooit meer mogen teruggekomen. Helaas was hij geobsedeerd door de macht en heeft hij hemel en aarde bewogen om in 2006 weer president te worden.

‘Er zijn al meer dan duizend gewonden gevallen en meer dan 500 mensen zijn verdwenen.’

Als u Daniel Ortega met de vroegere dictator Anastasio Somoza moet vergelijken, onder wie lijdt de Nicaraguaanse bevolking het meest?

Gioconda Belli: Op dit moment moet ik helaas zeggen onder Daniel Ortega. Somoza nam het op tegen een gewapende guerrilla. Wij waren oorlog aan het voeren met de regering en in een oorlog is het normaal dat het leger de wapens gebruikt. De situatie is nu helemaal anders: studenten en burgers protesteren op straat en worden gewelddadig onderdrukt. Paramilitairen doden ongewapende burgers. Vele betogers worden zonder enig proces opgepakt. Er zijn al meer dan duizend gewonden gevallen en meer dan 500 mensen zijn verdwenen. Gisteren zijn ze nog een kerk binnengedrongen waar 11 jongeren zich hadden teruggetrokken om te schuilen. Sommigen onder hen waren gewond, maar ze hebben hen allemaal meegenomen.

President Ortega en zijn vrouw Murillo beweren nochtans dat er geen paramilitairen worden ingezet en dat de bevolking overdrijft.

Gioconda Belli: Er zijn overduidelijke bewijzen dat de paramilitairen burgers hebben aangevallen en vermoord. Dankzij de digitalisering hebben we een krachtig wapen en dat is onze smartphone. Burgers nemen foto’s van de onderdrukking en filmen alle gebeurtenissen. Deze beelden spreken boekdelen. We hebben genoeg materiaal om aan de inter-Amerikaanse commissie voor mensenrechten te geven.

Onze regering daarentegen is niet alleen een moordmachine, maar ook nog eens een grote leugenaar. Ze maken de bevolking wijs dat rechtse politieke partijen en het imperialisme een staatsgreep proberen te plegen, maar daar is niets van aan. Door de betogingen is er spontaan een beweging ontstaan die de democratie in Nicaragua wil herstellen. Ze hebben nog niet eens een leider. Er is dus helemaal geen sprake van een geplande staatsgreep. De bevolking steunt deze beweging massaal omdat ze zo snel mogelijk willen bevrijd worden van het extreme geweld dat hen nu overkomt.

‘De dynastie van de Somoza’s is overgegaan in die van de familie Ortega. Je kan je niet inbeelden hoe wij ons als Sandinisten voelen.’

Kunt u verklaren hoe het zo ver is kunnen komen met de Sandinisten? Van bevrijders naar onderdrukkers?

Gioconda Belli: Dit is het meest triestige wat we in ons land hebben gezien. De dynastie van de Somoza’s is overgegaan in die van de familie Ortega. Je kan je niet inbeelden hoe wij ons als Sandinisten voelen. We hebben met lede ogen moeten toezien hoe onze strijdkompaan Daniel Ortega in een monster is veranderd. Ik ben in 1993 al uit de Sandinistische Partij gestapt en dat was exact omwille van Daniel Ortega. Partijgenoten zoals ik die om vernieuwing en verbreding van de democratie vroegen, werden toen al door Ortega aan de kant gezet.

Belangrijke leden van de Sandinistische Beweging zoals Ernesto Cardenal, Sergio Ramírez, Dora María Téllez, Hugo Torres en Víctor Hugo Tinoco waren al vanaf de jaren ’90 aan het protesteren tegen het gedrag van Daniel Ortega. In 1996 hebben we geprobeerd om naar de verkiezingen te trekken met een nieuwe kandidaat, maar hij stierf tijdens de verkiezingen in duistere omstandigheden. We vermoeden dat hij vermoord werd.

Wat Ortega de voorbije jaren heeft gedaan is het stichten van een dynastie. Hij staat mijlenver van de principes van het Sandinisme. Hij heeft de grondwet veranderd waardoor hij voor onbepaalde termijn herverkozen kan worden. Daarnaast heeft hij zijn vrouw als vicepresident aangesteld en hun acht kinderen hebben allemaal een functie in de regering. De kinderen hebben alle televisiekanalen van het Nicaragua opgekocht.

Het geld dat Nicaragua van Venezuela heeft gekregen voor ontwikkelingsprojecten gebruikt de familie voor hun eigen bedrijven. De grote corruptie en maffiapraktijken van deze familie maakt dat de Nicaraguanen zo massaal op straat komen. We hebben dringend hulp nodig van internationale organisaties die onderzoekscommissies naar Nicaragua sturen zodanig dat ze met hun eigen ogen kunnen zien onder welke onderdrukking we leven. Vooraleer er nog meer mensen sterven, verdienen Daniel Ortega en Rosario Murillo dat de internationale gemeenschap hen isoleert.