Mahathir was al decennia aan de macht, wil nu met oppositiepartij meerderheid breken

Kan 92-jarige Mohamad Mahathir verkiezingen winnen in Maleisië?

Wikimedia Commons

Mohamad Mahathir in zijn jonge jaren op staatsbezoek in de Verenigde Staten

Maleisië houdt op 9 mei de spannendste verkiezingen sinds de onafhankelijkheid in 1957. Mohamad Mahathir, die als leider van de UMNO-partij premier was van 1981-2003, wil nu via de oppositie (Pakatan Harapan) een come-back maken.

De reden van zijn terugkeer in de politiek is dat hij de huidige premier Najib Razak van de macht wil verdrijven. ‘Ik heb werk te doen. Ik kan het niet aanvaarden dat Maleisië vernietigd wordt door egoïstische mensen die enkel aan zichzelf denken en geld stelen’, zegt Mahathir aan CNN.

Najib leidt de regeringscoalitie als premier vanaf 2009. In 2013 won hij opnieuw de verkiezingen. Zijn partij Barisan National, de belangrijkste partij binnen de UMNO-koepel, had wel het laagste aantal zetels in zijn partijgeschiedenis veroverd in het parlement. Ze verloren ook voor het eerst de strijd om de stem van het volk. Najib heeft nog geen publieke commentaar gegeven op de kandidatuur van Mahathir.

Opnieuw aan de macht

Mahathir begon zijn politieke carrière bij UMNO in 1946. Hij is dus al meer dan zeventig jaar politiek actief. Onder zijn leiding belandden oppositieleiders in 1987 in de gevangenis waardoor hij gezien werd als een autoritair figuur die het niet zo nauw nam met de mensenrechten.

Toen beschuldigingen omtrent het 1MDB-schandaal (zie onderaan dit artikel) aan het adres van premier Najib Razak aan het licht kwamen, was het duidelijk voor Mahathir dat hij zou terugkeren naar de politiek.

‘Zonder twijfel ontwikkelde Mahatir Maleisië ook positief, maar velen beschouwen hem nog steeds als een racist.’

Een politicus van de oppositie, S. Manikumar, zei dat vele van zijn partijleden terughoudend toekijken. ‘Hij heeft veel schade gebracht in de laatste dertig jaar. Zonder twijfel ontwikkelde hij Maleisië ook positief, maar velen beschouwen hem nog steeds als een racist. De Indiërs werden bijvoorbeeld tijdens zijn ambtsperiode gemarginaliseerd omdat het beleid niet in hun voordeel was. Daardoor zullen de lagere en middenklasse Indiërs vooral op Najib stemmen.’

Het verwijt van de Indiase minderheid gaat terug op  de bumiputra-politiek van Mahatir, gebaseerd op een theorie die hij uitwerkte in The Malay Dilemma (1970), een boek waarin hij het Maleise volk omschreef als ‘door de evolutie minder geselecteerd’ en dus minder ondernemend dan met name de Chinese landgenoten. Het is op basis van de analyse in dit boek dat Mahatir later zijn ‘bumiputra’ politiek ontwikkelde. Bumiputra betekent letterlijk de ‘zonen van de grond’. Mahatir gebruikt de term op de eerste plaats voor de Maleiers, maar rekent daar ook de verschillende inheemse volkeren uit Sabah en Sarawak bij. Deze bumiputra kregen voorrang in onderwijs, in overheidsbetrekkingen en bij het verdelen van de groeiende welvaart. Gecombineerd met de economische groeicijfers van de jaren tachtig en negentig, deed deze politiek van inkomensherverdeling wonderen. In 1970 leefde de helft van de Maleisische gezinnen onder de armoedegrens, tegen 1995 was dat teruggebracht tot 9 procent. De regering voorzag dan ook gedurende twee decennia dertig procent van haar budget voor sociale voorzieningen. Daardoor werden elektriciteit, drinkwater, gezondheidszorg en onderwijs beschikbaar voor de overgrote meerderheid van de bevolking, zowel in de stad als op het platteland. De crash van 1997 vernietigde de bumiputra-droom en tegelijk de vanzelfsprekende steun van die bumiputra voor de regering.

Een kleine kring Maleiers genoot tijdens de jaren van onstuitbare groei van geprivilegieerde contacten met de regering. Zij kregen belangrijke overheidsbestellingen of mochten -samen met of in opdracht van de overheid- visionaire en prestigieuze projecten uitvoeren. Deze Maleise bovenlaag was het eerste ‘slachtoffer’ van de economische crisis in 1998. De écht grote bumiputra-spelers hadden immers gigantische schulden gemaakt om al die hoogste gebouwen, nieuwste luchthavens en grootste stuwdammen te bouwen. De schulden in dollars verdubbelden plots met de devaluatie van de ringgit. De regering besliste om overheidsgelden te gebruiken om deze bevriende ondernemers uit de problemen te halen. ‘Mirza valt van de hoogste top en wij betalen de parachute’, zo vatten de Maleisiërs de situatie samen. De oudste zoon van premier Mahatir, Mirza, is één van de miljardairs die vreselijk diep in knoei raakten door de ineenstorting van de beurs.

De vijand van een vijand wordt een vriend

Het meest opvallende aan de terugkomst van Mahathir is het feit dat hij samen met zijn vroegere vijand en oppositieleider, Anwar Ibrahim, naar de verkiezingen stapt. Anwar Ibrahim heeft alle hoeken van het politieke bedrijf gezien. Hij begon als activist in de islamitische studentenbeweging van Maleisië en schopte een paar keer hard tegen de schenen van het establishment in Kuala Lumpur. Daarop werd hij binnengehaald in de heersende politieke familie en de regering, waarin hij na korte tijd gold als de onbedreigde troonopvolger van de toenmailige Lider Maximo, Mahatir bin Mohamad. 

Toen in 1997 ook Maleisië’s economie kopje onder ging tijdens de Zuidoost-Aziatische crisis, botsten de twee tenoren over de te volgen koers. Anwar pleitte voor een meer marktgerichte economie en een meer open politieke huishouding, Mahatir hield het op staatstussenkomst en politieke status-quo. Zijn economische koers was volkomen onorthodox, maar bleek succesvol. Anwar bleef echter aandringen op een fundamentele maatschappelijke hervorming, Reformasi in het Bahasa, tot Mahatir zijn kroonprins beschuldigde van homoseksualiteit en corruptie.

Anwar verdween voor zeven jaar achter de tralies, ook al werd zijn veroordeling voor homoseksuele praktijken ongeldig verklaard. Sinds zijn vrijlating in 2004 was hij weer even actief als ooit -‘met meer passie voor vrijheid en mensenrechten’, preciseerde hij in een interview met  MO* over islamitische politiek, democratische principes en goed bestuur. In 2015 belandde hij echter een tweede keer achter tralies, opnieuw voor sodomie en corruptie. Momenteel zit Anwar nog steeds achter tralies waardoor hij zich niet kandidaat kon stellen voor de verkiezingen.

‘Ik word 93 jaar’, zegt Mahathir aan CNN. ‘Ik zal het niet lang volhouden en daar ben ik op voorbereid. Zo lang ik een bijdrage kan leveren zal ik doorzetten. Ik zal Anwar steunen als dat de wens van de partij is.’

Verkiezingsthema’s

De oppositie maakt gebruik in hun campagne van het 1MDB-schandaal en van de bezorgdheid van de kiezers over stijgende prijzen. De bevolking is ook niet blij met de nieuwe goederen- en dienstenbelasting. De oppositie belooft deze dan ook binnen de eerste honderd dagen na hun eventuele aantreden al in te trekken.

Het moet gedaan zijn met het gevangen houden van mediabeheerders, activisten en zelfs een cartoonist als gevolg van wetten rond landverraad.

Ook pleit ze voor meer vrijheid van meningsuiting en meer controle op machtsmisbruik na een reactie van de regering over andersdenkenden. De partij vindt dat ‘het gedaan moet zijn met het gevangen houden van mediabeheerders, activisten en zelfs een cartoonist als gevolg van wetten rond landverraad’.

Chinese investeerders zullen voortaan kritischer worden behandeld als Mahathir terug aan de macht komt. ‘Chinese investeringen zijn welkom als bedrijven vestigingen in Maleisië zouden oprichten, lokale werknemers in dienst zouden nemen en kapitaal en technologie naar het land zouden brengen. Dat is niet het geval’, zei hij in een interview.

Najib pakt tijdens zijn campagne meer uit met de verhoging van de lonen. Ook richt zijn partij zich meer op het probleem van werkloosheid onder de jeugd en het aanpakken van betaalbare huisvesting. In de jongste begroting beloofde Najib al belastingverlagingen voor 2018.

Wat is het 1MDB-schandaal?

1MDB of voluit “Malaysia Development Berhad” is een ontwikkelingsbureau opgestart in 2009 door de overheid. Het doel is is om initiatieven voor economische ontwikkeling in het land te stimuleren door wereldwijde partnerschappen te smeden en dus buitenlandse investeringen te bevorderen. Premier Najib Razak zetelde zelf in de raad van adviseurs.

Het schandaal rond 1MDB  draait om 4,5 miljard dollar die uit het fonds verdween. 681 miljoen dollar bleek op de persoonlijke bankrekening van premier Najib Razak te staan. Hij ontkent zijn betrokkenheid. De procureur-generaal van Maleisië zei dat de 681 miljoen dollar een schenking was van de Saoedische koninklijke familie.

Het ziet er niet naar uit dat het schandaal het kiesgedrag van de Maleisiërs zal beïnvloeden. Slechts zes procent van de jongeren zou volgens Bloomberg nog bezorgd zijn omtrent het schandaal.

Begin maart vroeg het Amerikaanse ministerie van Justitie de Indonesische overheid om een jacht van 250 miljoen dollar in beslag te nemen. De jacht behoorde tot de voortvluchtige miljonair Low Taek Jho die een hoofdrol speelde in het schandaal. Hij produceerde samen met Riza Aziz, zoon van de premier, de Hollywoodfilm The Wolf of Wall Street waarin Leonardo DiCaprio de hoofdrol speelt. Geld van het staatsfunds werd naar verluidt gebruikt om de film te produceren. De productiemaatschappij aanvaardde een regeling met het Amerikaanse ministerie van Justitie waarbij het 60 miljoen dollar betaalde. Dat wordt gezien als een soort schuldbekentenis door de twee Maleisische financiers.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.