Duterte: schieten met scherp op drugsdealers en ... grote mijnbedrijven

Tijdens zijn verkiezingscampagne in het voorjaar maakte Rodrigo Duterte er geen geheim van dat hij keihard optreedt tegen criminaliteit. Dat deed hij overigens ook toen hij nog burgemeester was van Davao, de derde grootste Filipijnse stad. Het nultolerantiebeleid dat hij in Davao voerde, trekt hij nu door naar het hele land.

Bij zijn eedaflegging op 30 juni zei de president in de hem kenmerkende stijl dit over druggebruikers: ‘Deze hoerenzonen verwoesten onze kinderen! Als jullie verslaafden kennen, ga je gang en vermoord ze maar want het zou wel erg pijnlijk zijn om ze te laten vermoorden door hun eigen ouders!’

Die oproep lijkt gewerkt te hebben. Afgelopen maandag 22 augustus maakte het Filipijnse politiehoofd bekend dat sinds mei al ongeveer 1800 “drugsdealers” gedood zijn. Bij 712 van die moorden was de politie officieel betrokken. Over de meer dan duizend anderen is geen informatie gegeven. Het ziet er naar uit dat ook burgers de wapens opnemen tegen drugscriminelen.

Human Rights Watch maakte op 25 augustus bekend dat er een vijfjarig meisje is doodgeschoten in de context van het repressieve drugsbeleid. Haar grootvader was - naar eigen zeggen onterecht - geregistreerd als drugsdealer door de lokale politie. Toen een ongeïndentificeerde aanvaller het vuur opende op de man werd zijn kleindochter dodelijk geraakt.

Enkel kommer en kwel?

Duterte’s aanpak van drugscriminaliteit krijgt veel kritiek vanuit het buitenland. In eigen land blijft hij evenwel hoge ogen gooien. Een peiling uit juli geeft aan dat maar liefst 91 procent van de Filipijnen hem vertrouwt. Zijn boude uitspraken en hardhandige drugsbeleid weten de Filipijnse bevolking klaarblijkelijk te overtuigen. Maar de populariteit van Duterte wordt niet enkel daardoor verklaard.

Kris Vanslambrouck, Aziëcoördinator van 11.11.11, vertelt: ‘Het is eigenlijk nog te vroeg om al een zinnige evaluatie van de regering te geven. Toch gebeuren er niet enkel negatieve dingen in het land, zonder de mensenrechtenschendingen te willen goedpraten.’

Vanslambrouck gaat verder: ‘Het ‘law and order’-beleid van Duterte heeft overduidelijk zijn negatieve kanten maar het brengt ook andere dingen met zich mee. Zo houdt Duterte vast aan een nieuwe wet die voor een transparante overheid moet zorgen. Dat was vroeger niet het geval. De begroting voor volgend jaar is nu bijvoorbeeld publiekelijk beschikbaar.’

In die begroting is bijzondere aandacht besteed aan armoedebestrijding en sociale herverdeling. In een land als de Filipijnen, waar een grote kloof tussen rijk en arm is, kan dat tellen. De prioriteit in de begroting ligt vooral bij investeringen in de infrastructuur van het land. Die investeringen zorgen voor een gunstige economische situatie, zo meldt Reuters.

Antonio Moncupa Jr., CEO van een van de grootste banken van het land, vertelt aan Reuters: ‘We staan er goed voor. De aankondiging van de regering om van infrastructuur een prioriteit te maken en de administratieve rompslomp terug te dringen brengt goede vooruitzichten.’

Revolutie in de mijnbouw

Duterte deed de overheid ook een bocht maken wat betreft mijnbouwbeleid. Hij benoemde Regina Lopez tot zijn minister van Mijnbouw. ‘Opvallend, want zij profileerde zich de laatste jaren als milieuactiviste en is erg gekant tegen grote mijnbedrijven. Dat weerspiegelt zich in haar beleid’, zegt Vanslambrouck.

‘Lopez onderneemt actie op drie vlakken. Ze lanceerde een audit die mijnbedrijven controleert en sluit als ze niet aan de milieunormen voldoen. Tien mijnbedrijven werden op die manier al platgelegd door Lopez. De minister verleent daarnaast geen nieuwe mijnvergunningen meer. Ondertussen bereidt ze een nieuwe mijnbouwwet voor maar het is nog niet duidelijk hoe die eruit gaat zien’, aldus Vanslambrouck.

Mijnbedrijven kijken haar hervormingen met lede ogen aan. Benjamin Philip Romualdez, topman binnen de Filipijnse mijnindustrie verklaarde aan Reuters: ‘We zullen niet toestaan dat onze industrie verdwijnt, ondanks de lastercampagne tegen legale mijnbouw.’

Lopez speelt met haar beleid wel in de kaart van de Filipijnse inheemse bevolking en de lagere sociale klassen.

Wapenstilstand met communistische guerrilla’s

Een andere vroege verwezenlijking van Duterte is dat de vredesgesprekken tussen de overheid en de communistische rebellen van de New People’s Army (NPA) terug zijn opgestart. Onder de vorige regering werden die gesprekken beëindigd omdat de toenmalige president Benigno Aquino geen politieke gevangen wou vrijlaten.

‘Duterte zal moeten bewijzen dat hij de verwachtingen kan waarmaken’

De communisten in het land strijden al sinds de jaren zestig tegen de regering. Ze weigeren dat te doen via verkiezingen en opteren voor geweld. Al meer dan 40.000 mensen stierven in het conflict.

Op vrijdag 26 augustus ondertekenden beide partijen in Oslo een akkoord dat een wapenstilstand voor onbepaalde duur instelt. 'De kans op een definitief vredesakkoord is erg reëel', meent Vanslambrouck.

‘Duterte zal moeten bewijzen dat hij de hoge verwachtingen van de Filipijnse bevolking kan waarmaken. De volgende maanden moeten uitwijzen of hij een populist is die van het land een politiestaat maakt of dat hij daadwerkelijk sociaaleconomische verandering teweeg kan brengen’, besluit Vanslambrouck.