Europees Hof van Justitie behoudt verbod op bijendodende pesticiden

Het Europees Hof van Justitie bevestigt het verbod op neonicotinoïden - populaire insecticiden die een hoge tol eisen van bijen en andere bestuivers. De rechtbank verwerpt daarmee een ultieme poging van producent Bayer om het verbod ongedaan te maken.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie oordeelt dat de Europese Commissie terecht het gebruik van neonicotinoïde pesticiden verboden heeft. Het gaat om de stoffen imidacloprid, clothianidine en thiamethoxam.

Voorzorgsprincipe

In 2018 had de Europese voedselwaakhond EFSA al op basis van honderden studies geconcludeerd dat de drie stoffen een groot gevaar vormen voor bijen en andere bestuivers. Daarop besliste de Europese Commissie om het gebruik ervan te verbieden in de buitenlucht.

‘Het Hof van Justitie heeft opnieuw bevestigd dat de bescherming van de natuur en de gezondheid van mensen voorrang heeft op de beperkte economische belangen van machtige multinationals en dat het voorzorgsprincipe een hoeksteen is van het Europees recht’, zegt Andrea Carta, juridisch expert bij Greenpeace.

‘Dat betekent dat de EU de verantwoordelijkheid en de macht heeft om de veiligheid van alle pesticiden, chemicaliën, genetisch gemodificeerde gewassen en andere gevaarlijke producten en stoffen te waarborgen.’

Bestuivende insecten

Toch betekent het vonnis niet dat bijen en andere bestuivende insecten nu veilig zijn in de EU. Verschillende lidstaten omzeilen het verbod door herhaaldelijk tijdelijke vrijstellingen te verlenen, die het gebruik van deze verboden pesticiden toch nog mogelijk maken.

Bijenpopulaties gaan er gestaag op achteruit, en dat is niet alleen slecht nieuws voor de honingproductie.

Bovendien blijkt uit onderzoek dat verschillende andere pesticiden een bedreiging vormen, zoals vier andere neonicotinoïden die niet onder het verbod van 2013 vallen.

Bijenpopulaties gaan er gestaag op achteruit, en dat is niet alleen slecht nieuws voor de honingproductie. De wereldwijde voedselproductie bestaat immers voor driekwart uit planten die minstens deels afhankelijk zijn van bestuiving om vrucht te dragen. Sommige van die gewassen, zoals koffie en cacao, zijn een cruciale inkomstenbron voor ontwikkelingslanden.

Op sommige plaatsen in de wereld is nu al meer dan 40 procent van de bestuivende insecten bedreigd. De insecten hebben het moeilijk door verschillende oorzaken, waaronder de oprukkende monoculturen die geen ruimte laten voor wilde bloemen of gewassen die voedsel bieden voor bestuivende insecten.