Zo goed als zeker dat grondwetswijziging er komt

Voedseldoos of geld voor stem in Egyptisch referendum

Sherif9282 (CC BY-SA 3.0)

Een lange rij Egyptenaren wacht geduldig om een stem uit te brengen tijdens een referendum in 2011

Een voedseldoos of 50 Egyptische pond kregen Egyptenaren voor hun stem in het referendum voor een grondwetswijziging, waarvan de uitslag al van tevoren leek vast te staan.

Egyptenaren konden van zaterdag tot en met maandag stemmen in het referendum voor een grondwetswijziging. Die kan president Abdel Fattah Al-Sisi tot 2030 aan de macht houden en geeft hem vergaande bevoegdheden over onder meer de rechterlijke macht.

De uitslag wordt naar verwachting pas op 27 april naar buiten gebracht, maar afgaande op de enorme staatspropaganda en soms dubieuze praktijken om stemmen te winnen lijkt het zo goed als zeker dat de grondwetswijziging er komt.

Voedseldozen om de hoek

Bij een stembureau in het centrum van Cairo kregen Egyptenaren een voedseldoos of 50 Egyptische pond (2.60 euro) voor het uitbrengen van hun stem. Stemmers konden in een steegje naast het stembureau, normaal in gebruik als parkeerplaats voor omringende bewoners, hun identiteitskaart laten zien en een bonnetje ophalen.

Tot laat in de avond werden er op de stemdagen dozen uitgedeeld. Betrokkenen deden weinig moeite de praktijk te verhullen.

Na het stemmen werd dit bonnetje in hetzelfde steegje gestempeld. Bij de supermarkt om de hoek stonden dozen met bijvoorbeeld pasta, rijst en aardappelen klaar voor stemmers met een bonnetje. Tot laat in de avond werden er op de stemdagen dozen uitgedeeld.

Betrokkenen deden weinig moeite de praktijk te verhullen. “Voor de verkiezingen,” verklaarde de caissière van de supermarkt de velen dozen voor de ingang. De vrouw die bonnetjes stempelde in het steegje droeg hetzelfde T-shirt met het logo van het referendum als het personeel bij het stembureau zelf. Stemmers liepen met tevreden gezichten met geld in hun hand het steegje uit.

Verkiezingscircus

“Voor 50 pond je land verkopen!” zegt de eigenaar van een buurtsupermarkt naast het stembureau zijn onvrede over de praktijken. Hij vertelt dat de mensen die de hele dag aan het dansen en klappen waren voor het stembureau 500 pond kregen voor de drie stemdagen.

Met name centrum Cairo was tijdens het referendum een groot circus. De meeste stembureaus in de wijk waren toegerust met grote luidsprekers en speelden vanaf 8 uur ’s ochtends tot het sluiten van de stembussen om 9 uur ’s avonds nationale liederen, zoals een bekende lofzang op het leger (‘zegen de handen’) en liederen die speciaal voor dit referendum waren uitgebracht. Bij veel stembureaus stonden mensen te dansen om de sfeer erin te houden.

De campagne om ‘ja’ te zeggen begon al enkele weken voor het referendum. Nog voordat het parlement de wijzigingen officieel goedkeurde op 16 april werd Cairo al volgehangen met posters en spandoeken om mensen op te roepen te stemmen, soms door de politie zelf. Vaak stond er niet expliciet bij dat men ‘ja’ moest stemmen, maar wel bijvoorbeeld een grote foto van president Al-Sisi. “Doe het juiste”, was de slogan van het referendum, waarmee overduidelijk een ja-stem werd bedoeld, afgaande op alle media, popsterren en politici die publiekelijk hun steun uitriepen voor de wijzigingen. Oproepen om ‘nee’ te stemmen waren nagenoeg nergens te vinden.

Sisi staat voor veiligheid

Het is niet duidelijk of de donaties voor stemmers georganiseerd waren door de staat of door vermogende Egyptenaren die het regime een dienst wilden bewijzen. Het kan een combinatie zijn. Volgens café-eigenaar in de buurt, die anoniem wil blijven, had de politie hem opgedragen stemmers te trakteren, zo niet zou zijn café worden gesloten.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
De Egyptische staatsinformatiedienst (SIS) verwierp berichten van het kopen van stemmen, en spreekt van ‘tegenstrijdige’ berichten zijn. Wel zei de SIS dat als het was voorgekomen, individuele zakenmannen verantwoordelijk waren en beslist niet de staat.

Veel Egyptenaren zullen ook zonder financiële of andere prikkels de grondwetswijziging steunen. “Ik heb ja gestemd maar niet vanwege geld of de voedseldoos,” zegt Said, straatverkoper van broodjes in centrum Cairo. “Ik hou van Sisi. Hij heeft stabiliteit en veiligheid gebracht, en dat is het allerbelangrijkste, zonder kun je niet leven.” Said doelt op de onrustige en vaak gewelddadige jaren na de Arabische Lente in 2011.

Gezien het gebrek aan een open debat en het ‘kopen’ van stemmen is niet te zeggen hoeveel Egyptenaren het daadwerkelijk met Said eens zijn en hoeveel er juist tegen de wijziging zouden zijn. Duidelijk is wel dat de regering koste wat het kost kost wilde voorkomen dat “nee” onverhoopt zou winnen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.