CETA, een democratisch en juridisch ongezonde stap voor de EU én Canada

De goedkeuring van CETA is een extra nagel aan de doodskist van de Europese democratie, zeggen Bart Staes (Groen) en Philippe Lamberts (Ecolo). Ze klagen de manier aan waarop het CETA-handelsverdrag zonder al te veel inhoudelijke screening door het Europees parlement werd gejaagd. ‘Een schandvlek op de werking van het Europees Parlement.’

Floris Van Cauwelaert (CC BY-NC 2.0)

 

Iedereen herinnert zich vast nog de dappere strijd van Minister-President Paul Magnette tegen CETA, het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Canada. Ook de geveinsde tranen van de Canadese handelsminister Chrystia Freeland staan op ons netvlies gebrand.

De voorstanders van CETA vonden dat handelsverdragen louter op het Europese niveau mochten worden beoordeeld. Het Europees debat hoorde huis in het Europees Parlement. Drie maanden later vrees ik helaas dat minder bekend is hoe dit omvangrijke en ingrijpende verdrag door het Europees Parlement werd gejaagd zonder al teveel inhoudelijk screening.

Wat we voor CETA allemaal opgeven in democratische zin, interesseert vele collega-parlementsleden beduidend minder.

Ik ben een kritisch pro-Europees politicus. Maar wat rond CETA gebeurde, is een schandvlek op de werking van het Europees Parlement. CETA moet leiden tot meer handel en een hypothetische groei van maximaal 0,02 tot 0,03 % BNP, aldus de impactstudie van de Europese Commissie. Wat we daarvoor allemaal opgeven in democratische zin, interesseert vele collega-parlementsleden beduidend minder.

CETA zal een groot maatschappelijk impact hebben. Een grondig kritisch onderzoek en een democratisch debat lijken vanzelfsprekend. Niet zo in het EP. Daar nam niet eens een vijfde van de parlementaire commissies, waar je de specialisten per beleidsterrein vindt, de moeite om CETA uit te pluizen en te toetsen op voor- en nadelen (deden dat wel: de commissies Buitenlandse Zaken, Werkgelegenheid en Sociale Zaken, Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid en de commissie Internationale Handel).

CETA beperkt de ruimte van de EU en de lidstaten om beleid te maken in het algemeen belang. Het maakt de bescherming van consumenten, milieu en werknemers ondergeschikt aan groei, handel en investeringen en geeft multinationals en de grote bedrijfslobbies nóg meer invloed.

Amper ruimte voor reflectie

De 1600 bladzijden CETA-tekst belandde begin november op de werktafels van het Europees Parlement. Christen- en sociaal-democraten, liberalen en de conservatieven besloten toen de tekst in recordtempo door het EP te jagen. Men wilde het hele verdrag zelfs al in december 2016 laten goedkeuren. Intern en extern verzet zorgden ervoor dat de commissies Sociale Zaken en de Milieucommissie op zijn minst een advies van maximaal 2 bladzijden konden schrijven.

De ruimte voor reflectie was beperkt, de tijdsdruk enorm: de analyse moest er uiterlijk eind november liggen. Nieuw verzet gaf respijt tot midden december 2016. De gang van zaken is een absoluut dieptepunt van de plicht tot grondige parlementaire controle. Dat is des te pijnlijker omdat er in heel Europa een zeer breed gedragen, onderbouwd en groeiend verzet bestaat tegen CETA.

Dit verdrag is een serieuze extra-steun aan de verdere uitbouw van een neoliberale wereldorde, waarvoor blijkbaar alles moet wijken.

Dit verdrag is een eerste voorbeeld van een nieuwe generatie bilaterale vrijhandelsverdragen en een serieuze extra-steun aan de verdere uitbouw van een neoliberale wereldorde, waarvoor blijkbaar alles moet wijken. Ook en in de eerste plaats democratische processen. CETA moet en zal er komen. Dat ondanks de vele onderbouwde feiten en waarschuwingen die we kunnen lezen in talloze rapporten van experten. De “collateral damage” voor de Europese democratie en het vertrouwen in de EU zal sluipend maar daarom niet minder giftig zijn.

Op woensdag 15 februari 2017 keurt een meerderheid van rechtse partijen, aangevuld met de helft van de sociaal-democraten, CETA goed en treedt het vanaf april voorlopig in werking. Na ratificatie door de nationale parlementen betekent dit concreet dat ook Amerikaanse multinationals als Monsanto of Dow Chemicals via een Canadees dochterbedrijf de EU of lidstaten via een private handelsrechtbank (ISDS of ICS) kunnen aanklagen als deze investeerders menen dat bepaalde regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van chemische stoffen of GGO’s, een negatief effect kan hebben op hun investering of winstverwachting.

Dat is de realiteit die beschreven staat in de rapporten van Europese en Canadese juridische experten, de Duitse beroepsorganisatie van magistraten en het Duitse Grondwettelijk Hof. Maar ook een kamerbrede Europese beweging van vakbonden, ziekenfondsen, consumenten-, milieu- en ontwikkelingsorganisaties, belangenvertegenwoordigers van kmo’s, academici en lokale bestuurders is ook omwille van dit en andere risico’s mordicus tégen CETA.

Verkeerd signaal

Had de Belgische regering overigens Magnette niet beloofd CETA en het kwestieuze ICS-systeem ter toetsing aan het Europees Hof van Justitie voor te leggen? Niet dus: men laat dit verdrag liever eerst van kracht worden om pas nadien te vragen of het wel compatibel is met het Europees recht. De gewesten onderhandelen nog over de aanvraag. Goed bestuur, iemand?

Men laat dit verdrag liever eerst van kracht worden om pas nadien te vragen of het wel compatibel is met het Europees recht.

De Groene fractie diende een voorstel in om de definitieve stemming rond CETA enkele maanden uit te stellen tot er behalve de rechtsgeldigheid van het ICS-systeem ook duidelijkheid is over de democratische controle op het zogenaamde “CETA Joint Committee”, een uitvoeringscommissie die het handelsakkoord zal interpreteren.

Dit ambtelijke orgaan zal bestaan uit Canadese en Europese ambtenaren en wordt voorgezeten door de Canadese minister van Handel en de Europese Handelscommissaris. Het Joint Committee heeft wetgevende macht en kan bepaalde bijlagen van CETA, ondermeer die over voedselveiligheid, wijzigen en verdragsteksten interpreteren. Zo stuurt straks een club anonieme ambtenaren in een achterkamertje beleid bij, dat tot stand kwam na lang onderhandelen tussen het EP en Europese ministers. In een recente brief erkent Europees handelscommissaris Malmstrom overigens impliciet het probleem.

Net nu de populisten en Trumpianen overal met een afbraak-programma vol haat reageren op de gevolgen van 35 jaar keihard neoliberalisme en weinig gereguleerde globalisering, is het toepassen van dezelfde recepten een dwaas idee. Net nu er steeds meer een ethisch en milieuvriendelijk bewustzijn ontstaat bij de Europese burgers, is het goedkeuren van CETA een verkeerd signaal. De goedkeuring van CETA is zo een extra nagel aan de doodskist van de Europese democratie.

Bart Staes en Philippe Lamberts zijn europarlementsleden bij respectievelijk Groen en Ecolo

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.