‘Kunnen sectoren die een groot beslag leggen op onze watervoorraden ongelimiteerd blijven groeien?’

‘De Vlaamse overheid doet niet genoeg om onze vervuilde waterlopen te redden’

keesiemeijer (CC BY-NC-ND 2.0)

Vlaanderen bezit de meest vervuilde waterlopen van Europa.

De ‘stroomgebiedbeheerplannen’ van de Vlaamse overheid gaan volgens Dirk Glas, raadgever strategie en kennisbeheer van Join For Water, helemaal niet ver genoeg. Bovendien is er vooral aandacht voor de aanbodzijde maar dat is onvoldoende. ‘De industrie, landbouw en de energiesector zullen op een duurzame manier moeten leren omgaan met water.’

Vlaanderen bezit de meest vervuilde waterlopen van Europa. Bovendien zijn die rivieren niet opgewassen tegen de klimaatstoot die ons te wachten staat. In de ‘stroomgebiedbeheerplannen’ lijst de Vlaamse overheid de acties op die ze de komende jaren wil nemen. Die gaan helemaal niet ver genoeg. Zo wordt het zuiver houden van bepaalde waterlopen worden compleet opgegeven.

Vlaanderen kampt, als enige regio in West-Europa, met ‘extreme waterschaarste’.

Met een waterbeschikbaarheid van 1.480 m3/jaar/persoon heeft Vlaanderen de vierde laagste waterbeschikbaarheid van alle OESO-landen. Volgens het World Resource Institute kampt Vlaanderen, als enige regio in West-Europa, met ‘extreme waterschaarste’.

Dat betekent dat ons waterverbruik is zeer hoog is ten opzichte van het beschikbare water. Reden genoeg om in actie te schieten voor meer ambitieuze stroomgebiedbeheerplannen.

Oorzaken voor de Vlaamse waterschaarste zijn onze hoge bevolkingsdichtheid, maar ook de dichte bebouwing met veel ondoorlaatbare verhardingen, waardoor veel regenwater in de riolering verdwijnt. Vlaanderen telt bovendien heel wat waterintensieve bedrijven en landbouwactiviteiten. Ook het feit dat niet veel rivierwater ons land binnenstroomt, speelt een rol.

Onvoldoende grondwater

Zelfs al valt er in ons land vrij veel regen, toch is dat niet voldoende om komaf te maken met de waterstress. Door de klimaatverandering valt de neerslag in een kortere periode en worden onze grondwaterreserves onvoldoende aangevuld. Om de grondwatervoorraden aan te vullen, zijn langdurige en lichte regens nodig. Die komen minder vaak voor in Vlaanderen en de vooruitzichten op dat vlak zijn niet gunstig.

Droge warme zomers leiden tot bodemvocht-, oppervlaktewater- en grondwatertekort, met gevolgen voor verschillende sectoren. Water wordt ook intensief gebruikt in de industrie (koelwater en proceswater) en in de landbouw. Vooral de landbouw ondervindt nu al de gevolgen. Dit alles samen heeft een toenemende impact op de economie en op dus ook op de consument.

Oppervlaktewater en grondwater zijn dan weer belangrijk voor drinkwater.

De Blue Deal

De Vlaamse overheid blijft niet bij de pakken zitten. Met haar Blue Deal wil ze haar inspanningen opvoeren tegen droogte en waterschaarste. Die Blue Deal  bestaat uit zeventig maatregelen, zoals het inzetten op het herstel van moerassen, plassen en meren en natte graslanden. Men wil grote waterbuffers aanleggen om droge periodes te overbruggenen er zal ingezet worden op betere waterinfiltratie, zodat water beschikbaar blijft voor de landbouw. Vlaanderen zal de lekverliezen in de drinkwaterinfrastructuur drastisch verlagen.

Al deze maatregelen zijn noodzakelijk maar focussen vooral op de aanbodzijde: het verzekeren dat watervoorraden aangevuld worden en dat het water zolang mogelijk vastgehouden wordt.

Waterschaarste wordt echter niet enkel bepaald door hoeveel water beschikbaar is, maar ook door hoeveel water we gebruiken. Hier gaat te weinig aandacht naartoe. Soms leiden maatregelen die gericht zijn op het vrijwaren van het aanbod, tot een hoge verbruik. Wie over een waterbuffer beschikt, wordt niet aangemoedigd om spaarzaam om te gaan met water.

Meer aandacht voor watergebruik

Willen we onze rivieren, beken, moerassen en grondwaterlagen veiligstellen, dan moeten we binnen het waterbeleid meer aandacht hebben voor het watergebruik. Vandaag hebben we in Vlaanderen exportgerichte sectoren met een zeer hoge watervoetafdruk. Een voorbeeld is de zuivelindustrie, een van de belangrijkste uitvoerders van agrarische producten.

De melkveeteelt in Vlaanderen gebruikt ongeveer 9 miljoen m3 grond-, en drinkwater. Dat is 14% van het totale waterverbruik in de landbouw. Het totale waterverbruik van de melkveesector ligt echter nog veel hoger omdat aan deze berekening het water (hemelwater en grondwater) toegevoegd moet worden dat nodig is voor de akkerbouw voor veevoeders.

Het verbruik van hemelwater is een moeilijk te meten gegeven, maar is wel een belangrijke component in de waterhuishouding. Het hemelwater dat in de landbouw gebruikt wordt, kan immers niet in andere sectoren gebruikt worden.

In het licht van de toenemende waterschaarste moeten we ons afvragen of de sectoren, die zo’n groot beslag leggen op onze watervoorraden, ongelimiteerd kunnen groeien. In elk geval zullen de industrie, landbouw en de energiesector op een meer duurzame manier moeten omgaan met water. Hun omslag in watergebruik komt niet enkel deze sectoren ten goede, het is de structurele ingreep aan vraagzijde die dringend en noodzakelijk is om onze waterschaarste ten gronde aan te pakken.

Dirk Glas is raadgever strategie en kennisbeheer van Join For Water, de enige ngo in België die zich voluit focust op water. Bond Beter Leefmilieu stelde met verschillende partners (waaronder Join For Water) en experts een bezwaarschrift op met als doel de stroomgebiedbeheerplannen een pak ambitieuzer te maken.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.