Wat de trieste verjaardagen van de Syrische burgeroorlog ons vertellen

Europa wordt eerder een beveiligd fort dan een veilige haven

Freedomhouse (CC0)

 

Vandaag zijn 15 en 18 maart trieste verjaardagen in de Syrische burgerloog. De recentste crisis toont dat er meer, niet minder solidariteit nodig is, vindt Marcel De Prins van de Onthaalgroep Vluchtelingen Herent. ‘Maar voor Europa is er meer budget voor het beschermen van de grenzen dan voor het beschermen van mensen in nood.’

Op 15 maart zal het tiende jaar van de oorlog in Syrië aanvatten en op 18 maart het derde jaar van de militaire bezetting van het Koerdische Afrin door Turkije in Noord-West Syrië.

Ondertussen viel Turkije in oktober 2019 Noord-Syrië binnen, na de terugtrekking van de Amerikaanse troepen, om de grens met Turkije in te richten als een “veiligheidszone” of bufferzone tegen de zogenaamde Koerdische terroristen die verwant zijn aan de PKK.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Met de hulp van zijn bondgenoten Rusland, Iran en milities van Hezbollah heeft president Assad weer controle over bijna heel Syrië. Op dit ogenblik voert hij de eindstrijd tegen de overgebleven rebellen in de provincie Idlib. Daarbij sneuvelden ook Turkse militairen, die er observatieposten bemannen volgens vroegere akkoorden.

Op 5 maart sloten presidenten Poetin en Edrogan een akkoord over een staakt-het-vuren in de provincie Idlib. Maar hoe lang zal dat standhouden?

Een plaatselijke “Wereldoorlog”

Opnieuw is de burgerbevolking het grootste slachtoffer. Onder de rebellen bevinden zich ook wrede gewapende jihadistische milities. Maar moeten, in de strijd om hen te ontwapenen, ook hospitalen, scholen, kindercrèches, markten, bakkerijen, kampen van ontheemden gebombardeerd worden?

Bovendien blijft de campagne lopen die hulpverleners zoals de Witte Helmen, die met het risico voor hun eigen leven mensen redden, verdacht maken van samenwerking met terroristen.

De VN noemt de oorlog in Syrië de grootste humanitaire ramp sinds de tweede wereldoorlog.

Een miljoen mensen sloeg op de vlucht. De meerderheid van hen al voor de zoveelste keer. Ze zitten geprangd tussen de Turkse grensbewakers, en de troepen van Assad en zijn bondgenoten. Ze kamperen vooral in open lucht. Kinderen stierven al van de vrieskou.

Het burgerprotest in Syrië voor menselijke waardigheid en democratie, groeide zo uit tot een plaatselijke “wereldoorlog” met een complex machtsspel van nationale, regionale en internationale actoren en belangen.

De helft van de bevolking is ontheemd of op de vlucht. Het land ligt grotendeels in puin en is gebombardeerd tot een land waar het grootste deel van de bevolking in armoede en miserie leeft.

De Verenigde Naties noemt de oorlog in Syrië de grootste humanitaire ramp sinds de tweede wereldoorlog. Toch raken besprekingen in het kader van de Verenigde Naties over een politieke oplossing niet van de grond. Dat is zo veel schrijnender dan de aanslepende rondjes in ons land voor de vorming van een federale regering.

Vluchtelingen als geopolitieke speelbal

Onder druk van de moeilijke economische situatie in Turkije groeit het ongenoegen van de Turken over de aanwezigheid van de grote aantallen Syrische vluchtelingen. Dat zijn er ruim 3,6 miljoen, wat drie keer meer is dan in alle Europese landen samen.

President Erdogan houdt de grenzen met Syrië potdicht en gaf afgelopen weken aan de vluchtelingen niet meer tegen te houden die willen vertrekken naar Europa. Omdat de deal die Europa met Turkije sloot, eind 2019 afliep, wil Erdogan nu meer geld loskrijgen voor de opvang van vluchtelingen in zijn land en de bewapening van zijn troepen in Syrië, en om niet gehouden beloftes, zoals de afgeschafte visumplicht, de opwaardering van de douane-unie van Turkije met de EU, af te dwingen.

Daarop trokken tienduizenden mensen, onder wie niet alleen Syriërs maar ook Afghanen, Irakezen, Pakistanen, Bengalen, Afrikanen uit verschillende landen, zijn naar de Griekse grens. Ook gezinnen met kinderen. Ze zouden zelfs aangevoerd worden met bussen vanuit Constantinopel. Opnieuw staken vluchtelingen in wankele bootjes de Egeïsche zee over. Ook over land proberen ze Griekenland te bereiken, om dan vast te blijven zitten in niemandsland.

Griekenland besloot daarom zijn grenzen een maand af te sluiten voor vluchtelingen. Zelfs al is dat in strijd met wetten en conventies die de EU onderschreef. Het zet zelfs wapens in om vluchtelingen af te schrikken en terug te drijven.

Zo kunnen we op Youtube zien hoe bootjes terug in zee gestuurd worden of hoe Griekse kustwachters vluchtelingen slagen of hun bootjes tot zinken proberen te brengen. Ook op de Griekse eilanden stijgt het verzet tegen nog meer vluchtelingen. De opvangkampen op de Griekse eilanden zijn nu al overvol en de leefomstandigheden zijn mensonterend. Zo slaat solidariteit om in een anti-migrantenstemming en harde acties.

‘Griekenland is ons schild’

Op 3 maart trokken de voorzitter van de Europese Raad, onze vroegere premier Charles Michel, en de voorzitster van de Europese Commissie van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen, naar Griekenland. Ze spraken hun steun uit voor de Griekse inspanningen om de Europese buitengrenzen te beschermen en de migranten uit Turkije tegen te houden. ‘Griekenland is ons schild’, zei de Commissievoorzitster. Frontex (het Europese grens- en kustbewakingsagentschap) zal versterkt worden.

Op 4 maart hield de EU een buitengewone “Migration and Home Affairs”-vergadering over de situatie aan de Griekse en Bulgaarse grens met Turkije. De verantwoordelijke ministers van de 27 EU lidstaten kwamen samen om maatregelen te bespreken over ‘de bescherming van de buitengrenzen’ van de Europese Unie.

Het budget dat de EU besteedt aan het beschermen van zijn grenzen, zal nog groter worden dan het budget voor het beschermen van mensen in nood.

Hoewel de EU de grootste donor voor humanitaire hulp aan Syrië is, en ook België onlangs zijn inspanningen vergrootte, zal het budget dat de EU besteedt aan het beschermen van zijn grenzen nog groter worden dan het budget voor het beschermen van mensen in nood. Zo wordt Europa nog meer een versterkt fort in plaats van een veilige haven.

Eerstdaags stuurt België familietenten, veldbedden en winterdekens naar de Griekse civiele bescherming, maar hoe raken die tijdig aan de overkant bij de vluchtelingen die ze nodig hebben?

De rechtstreekse ontmoeting van Erdogan met de drie Europese leiders (Michel, Von der Leyen en Borrell) leidde nog niet tot een oplossing. De Turkse minister voor Buitenlandse Zaken en de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid van de EU zullen verder praten over de toepassing van de deal uit 2016 tussen de EU en Turkije. Erdogan beloofde nog niet om geen migranten meer te laten vertrekken naar de Griekse grens.

Wat kunnen wij doen?

Vluchtelingen- en ontwikkelingsorganisaties trokken al verschillende keren, weliswaar in gespreide slagorde, aan de alarmbel.

Vluchtelingenwerk Vlaanderen en 11.11.11 eisten op dat België zijn verantwoordelijkheid opneemt en Europa tot de orde roept. Er was een protestactie in de Wetstraat in Brussel aan het gebouw van de Europese Raad, georganiseerd door 22 vooral Franstalige ngo’s en actiegroepen.

Niet repressie maar een volwaardig migratiebeleid is het antwoord.

Een tiental middenveldorganisaties in België vroegen een krachtige, adequate en dringende reactie van de EU. Niet repressie maar een volwaardig migratiebeleid is het antwoord.

Later herhaalde 11.11.11 zijn kritiek op het steeds hardvochtigere migratiebeleid. ‘Dit is geen migratiecrisis maar een crisis van migratiemanagement en bovenal een solidariteitscrisis.’ Er is nood aan een echt migratiebeleid vanuit een mensenrechtenkader.

Ondanks verschillende accenten komen steeds dezelfde eisen naar voren:

  • respect voor het internationaal recht en de conventie van Genève met het recht om asiel aan te vragen;
  • legale en veilige toegangswegen (waaronder hervestiging) voor mensen op de vlucht die bescherming zoeken;
  • grotere steun aan vluchtelingen in de Syrische buurlanden;
  • een rechtvaardige spreiding van vluchtelingen over de landen van Europa;
  • het recht op een menswaardige opvang;
  • veilige toegang en grotere humanitaire hulp aan de bedreigde burgerbevolking in Syrië;
  • en meer gecoördineerde actie voor een politieke oplossing.

Als plaatselijk medewerker van de Onthaalgroep Vluchtelingen Herent en de Syrië Werkgroep zeg ik op al deze verklaringen: ‘Mooi zo. Dank jullie wel. We staan achter jullie. Doe zo voort. Betrek ook de vredesbewegingen en de vakbonden. Informeer ons tijdig en doe op ons beroep waar mogelijk.’

Maar ik weet ook dat het werk in de luwte het belangrijkste blijft: humanitaire hulp ter plaatse, geduldig diplomatiek werk en lobbywerk om een politieke oplossing te krijgen, menselijke ontmoeting met, opvang van, en steun aan asielzoekers en vluchtelingen, en niet in het minst informatie- en sensibilisering hier.

Als plaatselijke groepen kunnen wij werken aan een draagvlak en gastvrij onthaal voor vluchtelingen en we kunnen onze gemeenten stimuleren om mee te werken aan hervestiging.

Ik ben proMO*

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

Dat wordt er niet gemakkelijker op als nationaal en Europees de politiek verkilt. De desinformatie en haatcampagnes van rechtse politieke partijen hebben hun effect op de ingesteldheid van de burgers. We horen bij vluchtelingen hier de moedeloosheid en knagende onzekerheid over tergend lange en bureaucratische procedures en het vaak vergeefs zoeken naar woonst en werk, de vrees voor toenemend racisme, de argwaan of de angst voor gedwongen en onveilige terugkeer.

Maar parochies en burgerinitiatieven met steun van lokale overheden blijven doorzetten, soms met de moed der wanhoop. Duitse en ook Nederlandse steden en gemeenten geven ons het voorbeeld om een veilige haven te bieden.

Wij blijven hopen er een einde komt aan de barbaarse oorlog in Syrië (en elders in de wereld) en dat het internationaal recht gerespecteerd wordt dat burgers op de vlucht beschermt. Daarvoor rekenen wij op de vluchtelingenorganisaties, ontwikkelingsorganisaties vredesbewegingen en vakbonden met hun internationale netwerken om de druk op het beleid van ons land, de EU en de Verenigde Naties te versterken.

Opdat 15 en 18 maart niet langer verjaardagen zijn van oorlog en miskenning van mensenrechten, maar ooit feesten van vrede en gastvrijheid.

Marcel De Prins is lid van de Onthaalgroep Vluchtelingen Herent, de Syrië Werkgroep en hij is ook proMO*.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.