Zuid-Soedanese vluchtelingen moeten van Oeganda snel eigen boontjes doppen

Het is vreemd hoe ik uitkijk naar de drukte en het onverwachte, terwijl ik hier in België vooral orde en structuur apprecieer. Trekt uit mijn comfort zone stappen me gewoon erg aan? Of hoort het levendige bij - mijn idee van - Oost-Afrika en pas ik me er daardoor net vlotter aan aan? Blijf ik er bovendien zo over denken als ik er nu effectief zal wonen en werken? Hoe dan ook, mezelf een plaatsje vinden in een volgepropte matatu (minibus) is het eerste wat ik wil doen. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd, zeggen ze toch?

Refugee settlements

Adjumani in het noorden van Oeganda dicht bij de grens met Zuid-Soedan, wordt de komende acht maanden mijn thuis. In het kader van mijn studies Pedagogische Wetenschappen zal ik er stage lopen bij de Lutheran World Federation Uganda. Als partner van de Unhcr staan zij binnen Adjumani District in voor de ondersteuning en hulp aan Zuid-Soedanese vluchtelingen. Als toekomstig pedagoog wordt het uitzoeken hoe ik mij betekenisvol kan maken binnen hun organisatie.  

De afgelopen weken werd opnieuw duidelijk dat het conflict in Zuid-Soedan nog lang geen einde kent. Helaas zijn daardoor steeds meer mensen genoodzaakt hun thuis achter te laten. Hoewel de meeste Zuid-Soedanezen binnen de landsgrenzen een veiligere plek zoeken, komen veel mensen terecht in naburige landen, zoals Oeganda.

De instroom van Zuid-Soedanese vluchtelingen in het noorden van Oeganda begon in december 2013. Vandaag wonen er in Adjumani District, de plek waar ik stage zal lopen, zo’n 135.000 vluchtelingen in zogenaamde refugee settlements. Het gaat dus niet om klassieke vluchtelingenkampen. Vluchtelingen krijgen een stukje land toegewezen waarop ze een huis kunnen bouwen en groenten kunnen kweken. De bedoeling is dat er zo gemeenschappen ontstaan die sterk op gewone dorpen lijken.

Zelfvoorziening

Het concept van refugee settlements is gebaseerd op het idee van zelfvoorziening. Dat staat centraal in het Oegandese beleid ten aanzien van vluchtelingen. Het toekennen van stukken grond aan mensen heeft als bedoeling dat ze zo snel mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen. Vooral door aan landbouw te doen op hun stukje grond en het trainen van vluchtelingen in een bepaalde vaardigheid - zoals kleren maken of autotechniek - gelooft men dat vluchtelingen op lange termijn minder afhankelijk zijn van humanitaire hulpverlening. 

Vraagtekens

Momenteel weet ik niet goed wat te verwachten van deze refugee settlements. Hoewel het vluchtelingenbeleid van Oeganda als progressief wordt beschouwd, stel ik me toch vragen bij hun nadruk op snelle zelfvoorziening. Laat men mensen op die manier niet te snel aan hun lot over? Welke ideeën liggen er eigenlijk aan de basis van dergelijk beleid en welke implicaties heeft dit voor de betrokkenen? Tijd om dat de komende maanden zelf uit te zoeken!