Aids verovert voormalige Sovjet-Unie in sneltreinvaart

Volgens de studie, die werd geschreven door medewerkers van het
Innocenti-onderzoekscentrum in Firenze, wordt het pad van het HIV-virus in
de voormalige Sovjet-staten geëffend door het toenemende drugsgebruik, de
groei van de prostitutie en de trend om op steeds jongere leeftijd met seks
te beginnen. Tussen 1999 en 2000 was bijna 80 procent van de inwoners van de
voormalige Sovjet-Unie bij wie een nieuwe infectie werd vastgesteld, jonger
dan 29. In Estland zijn tieners goed voor 40 procent van de nieuwe
besmettingen. Jongeren in Rusland en de omliggende landen blijken weinig of
niets te weten over HIV en aids.

De opmars van de ziekte is verontrustend. Vorig jaar telde de regio één
miljoen seropositieven, tegenover 400.000 in 1998. 90 procent van de
HIV-dragers leeft in Rusland en Oekraïne, maar Estland telt in verhouding
tot zijn bevolking het grootste aantal nieuwe besmettingen. Meer dan één op
duizend Esten draagt het dodelijke virus nu met zich mee - daarmee ligt de
besmettingsgraad er bijna 20 keer hoger dan in de Europese Unie. In
Centraal- en Zuidoost-Europa vordert de ziekte veel langzamer.

Volgens de Unicef-onderzoekers veroorzaakt de diagnose in de meeste
voormalige Sovjet-landen onterechte schaamte en worden veel patiënten
daardoor onbereikbaar voor de gezondheidsdiensten. Die schaamte heeft veel
te maken met een gebrek aan voorlichting. Sommige landen hebben wel al de
tegenaanval ingezet. De auteurs hebben lof voor kleinschalige projecten in
Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne die het gedrag van de risicogroepen
veranderen en ook tot een andere houding tegenover de betrokkenen leiden.
Ook Polen, Litauen en Kirgizië zouden al hoopvolle resultaten hebben
geboekt.

Intussen dreigt er een tweede aanvalsgolf. In Wit-Rusland en Oekraïne, de
landen waar HIV aan zijn opmars in de regio begon, wordt het virus meer en
meer via seksueel contact verspreid. De problemen die de inwoners van die
landen hebben met andere seksueel overdraagbare aandoeningen, doen Unicef
aannemen dat de ziekte ook via deze weg snel kan oprukken.

De onderzoekers leggen een verband tussen de aftakeling van het ooit zo
voorbeeldige onderwijssysteem in de voormalige Sovjet-landen en problemen
als drugsgebruik en onveilige seks bij jongeren. Analfabetisme is nog geen
probleem in de regio en jongeren uit Rusland en Centraal-Europa blijven goed
scoren op vakken als wiskunde en wetenschappen, maar landen als Roemenië,
Joegoslavië en Moldavië bereiden hun jonge bevolking volgens Unicef
nauwelijks nog voor op de uitdagingen die het leven in de 21ste eeuw stelt.
Unicef pleit voor meer investeringen in het onderwijs en een geleidelijke
hervorming van het onderwijssysteem die de verwezenlijkingen spaart maar de
zwakke punten aanpakt.

Volgens de VN-organisatie zijn er verder massale voorlichtingscampagnes
nodig in de voormalige Sovjet-landen; ook een gezondheidspolitiek die meer
oog heeft voor de noden en problemen van jongeren dringt zich op.