Amerikanen zien invloed op wereldtoneel tanen

De grootschalige opiniepeiling over de Amerikaanse buitenlandse politiek is gericht op gewone burgers en op de maatschappelijke elite - journalisten, beleidsmensen, academici en hoge militairen. De bevraging wordt om de vier jaar herhaald en schetst daardoor een beeld van de evolutie in de opvattingen over de rol van de VS in de wereld. Uit de dinsdag gepubliceerde editie blijkt onder meer dat de waardering voor de Verenigde Naties sterk is teruggelopen in de VS. Veel Amerikanen maken zich verder ook zorgen over het imago van hun land overzee. Volgens het grote publiek is dat een gevolg van de oorlog in Irak; opinieleiders noemen als tweede factor de steun van de VS voor Israël.

Een duidelijke meerderheid van de VS-burgers - 56 procent - gelooft nog altijd dat de VS in Irak een stabiele democratie op de been kunnen brengen. Maar bij de opinieleiders is de twijfel veel groter. Vier op tien van hen geloven dat Irak zal opgedeeld worden in drie landen. Alleen de hoge militairen zien de Amerikaanse inmenging in Irak nog zitten.

De oorlog in Irak heeft de steun voor eenzijdige internationale interventies bij veel respondenten doen afnemen. Meer Amerikanen spreken zich uit voor multilaterale initiatieven in het kader van de VN. Maar de Amerikanen geven vooral weer meer toe aan isolationistische tendensen. 42 procent van de bevraagden is nu van mening dat de VS internationaal hun eigen belangen moeten behartigen en andere landen hun eigen boontjes moeten laten doppen. In 2002 was dat maar 30 procent.

Het aanzien van de VN heeft de voorbije jaren sterk geleden in de Verenigde Staten. Iets minder dan de helft van de respondenten heeft nog een positieve mening over de wereldorganisatie, tegenover 77 procent in augustus 2001. Het recente schandaal in verband met het door de VN beheerde olie-voor-voedselprogramma in Irak heeft daarmee waarschijnlijk veel te maken. Nog 54 procent van de respondenten vindt dat Washington voluit met de VN moet samenwerken. In 2002, kort voor de invasie in Irak, dacht nog 67 procent van de Amerikanen er zo over.

Steeds minder Amerikanen maken zich nog illusies over hoe de wereld tegen hen aankijkt. Twee derde van de ondervraagden gelooft dat de VS nu minder respect afdwingen dan vroeger. Veel Amerikanen vinden dat een groot probleem.

Ook het internationale zelfbewustzijn van de Amerikanen heeft een knauw gekregen. Acht jaar geleden zag de Amerikaanse elite voor de VS nog een allesbepalende rol op het internationale toneel weggelegd; nu opteren de opinieleiders eerder voor een bescheiden rol van de VS in het buitenland. Nog één derde vindt dat de VS zich moeten opwerpen als de enige wereldleider of het meest assertieve van de landen die de toon aangeven. In 1997 koos nog twee derde voor de rol van voortrekker. (PD)