Birma laat politiek gevangenen enkel voorwaardelijk vrij

Onder de begunstigden bevinden zich zeker driehonderd politiek gevangenen, met als bekendste namen de Shanleider Khun Tun Oo, de journalist Zaw Thet Htwe en U Gambira, de leider van de Birmese Alliantie van Monniken.

18 jaar voorwardelijk

Toch is Geraldine May, de coördinator van de campagne ‘Free Burma VJ’ (Bevrijd de Birmese videojournalisten) nog niet overdreven onder de indruk van de maatregel. Zo heeft de vrijgelaten videojournalist Sithu Zeya te horen gekregen dat hij zijn straf van 18 jaar helemaal zal moeten uitzitten als hij in de toekomst een andere veroordeling oploopt. Journalisten als Zeya speelden een belangrijke rol in de protesten tegen het regime van 2007. Door de beelden die de buitenwereld bereikten, kreeg de democratiseringsbeweging veel internationale aandacht. Toch werd de vreedzame opstand met harde hand de kop ingedrukt.

De nieuwe, door voormalige militairen gedomineerde regering die Birma inmiddels kreeg, is een koers ingeslagen die meer ruimte biedt voor inspraak en meningsvrijheid. Maar ons werk zit er pas op als blijkt dat de regering de vrijgelaten gevangenen toelaat ongehinderd deel te nemen aan het openbare leven en de komende verkiezingen, zegt May.

Zeya werkte voor de Democratische Stem van Birma, een mediaorganisatie van Birmese ballingen die vanuit Thailand de gebeurtenissen in Birma volgt. In totaal zullen er de komende maanden 13 journalisten van de Democratische Stem van Birma vrijkomen die gearresteerd werden op grond van de draconische mediawetten waarmee het Birmese regime de berichtgeving over de opstand van 2007 en over de effecten van de cycloon Nargis in de hand probeerde te houden.

Niet iedereen vrij

De amnestie geldt naar alle waarschijnlijkheid niet voor alle politiek gevangenen in Birma. Er bestaat geen duidelijkheid over het aantal van dergelijke gedetineerden. De Bijstandsvereniging van Politiek Gevangenen in Thailand zegt dat Birma als de huidige vrijlating is afgerond, nog 1.260 politiek gevangenen zal tellen. De Nationale Liga voor de Democratie, de belangrijkste oppositiebeweging, houdt het bij driehonderd gevangenen. Human Rights Watch heeft de Birmese regering opgeroepen internationale waarnemers toe te laten om de zaak uit te zoeken. De regering zegt dat er alleen misdadigers in de Birmese cellen zitten.

Toch is iedereen het erover eens dat de huidige vrijlating grote gevolgen kan hebben voor het politieke landschap en aangeeft dat de nieuwe regering uit is op verzoening met haar tegenstanders. Aung San Suu Kyi, de bekendste oppositiefiguur in het land, had het over “een positieve stap”. Volgens Benjamin Zawacki, een Birma-expert van Amnesty International, kunnen veel van de gedetineerden die nu worden vrijgelaten, beschouwd worden als leiders van recente protestbewegingen of etnische minderheden.

De VS, Groot-Brittannië en Noorwegen hebben zich al positief uitgelaten over de initiatieven van de Birmese regering en lijken geneigd de sancties tegen het land te laten vallen. Ballingenorganisaties als het Partnerschap voor Birma willen voorlopig vasthouden aan die sancties. Alleen op die manier kan Birma er volgens hen toe worden gebracht alle gevangenen vrij te laten en de democratisering voor te zetten.