Canada betaalt schadevergoeding aan misbruikte indianen en Inuit

Phil Fontaine, de meest invloedrijke inheemse leider van Canada, was bijzonder geëmotioneerd toen hij samen met vice-premier Anne McLellan het nieuws bekend maakte. De 60-jarige voorman van de Assembly of First Nations is in zijn jeugd op een indianenschool zelf het slachtoffer geweest van seksueel en fysiek misbruik. “Geen geld in de wereld kan de emotionele littekens doen verdwijnen, maar deze regeling voor schadevergoeding zet ons op het pad naar genezing. Het is een prachtige dag.”

Het akkoord voorziet schadevergoedingen voor zo’n 86.000 scholieren, die nu gemiddeld 60 jaar oud zijn. Vice-premier McLellan kondigde aan dat elke ex-scholier 7.200 euro krijgt plus 2.170 euro voor elk jaar dat hij of zij school liep in een indianenschool. Dat komt voor sommigen neer op een schadevergoeding van 21.200 euro.

De indianenscholen – gerund door katholieken en gesubsidieerd door de overheid – werden indertijd gezien als de beste manier om de inheemse Canadezen te ‘assimileren’. De strategie bleek desastreus. Ettelijke indianen en Inuit getuigden achteraf hoe de leraars en het schoolpersoneel hen seksueel en fysiek misbruikten. De inheemse kinderen werden routineus gestraft als ze onderling hun eigen taal spraken. Er doken honderden verhalen op van gezinnen die met listen overtuigd werden om hun kinderen af te staan. Sommige kinderen werden zelfs ontvoerd door overijverige missionarissen.

Het principeakkoord moet nog goedgekeurd worden door het Canadese gerecht. Dat onderzoekt momenteel honderden klachten die werden ingediend door individuen en door ngo’s. Ze zijn gericht tegen de federale regering die de scholen financierde en tegen de kerken die het onderwijs organiseerden.

McLellan hoopt dat de regeling een opsteker zal zijn voor het waarheids- en verzoeningsproces dat de regering nu financiert met 90 miljoen euro. “We moeten dit hoofdstuk kunnen afsluiten om aan verzoening te kunnen beginnen. Ik geloof dat dit een eerlijke en duurzame oplossing is voor de erfenis van de indianenscholen.”

Het akkoord rept met geen woord over een tweede eis van de inheemse groepen, namelijk dat de federale regering officieel haar excuses aanbiedt. Volgens McLellan is over die eis nog niet gesproken. Daar kan snel verandering in komen, suggereerde ze. Premier Paul Martin en de premiers van de Canadese provincies en territoria ontmoeten de inheemse leiders deze week in Kelowna, British Columbia.

Minister van Justitie Irwin Cotler, noemde de oprichting van de indianenscholen gisteren de meest schadelijke, beschamende en racistische daad in de geschiedenis van dit land . De scholen werden nog opgericht onder Brits bestuur, maar na de onafhankelijkheid in 1867 werden ze in stand gehouden, tot aan de jaren 70. Nu zijn alle scholen gesloten.

Waarschijnlijk krijgen de inheemse leiders in Kelowna nog financiële toezeggingen. Volgens onbevestigde bberichten zou de regering 2,9 miljard euro vrijmaken voor een tienjarenprogramma om het onderwijs, de gezondheidszorg en de levensomstandigheden in de reservaten te verbeteren. (MM)