Crisis voedt kritiek op Amerikaanse vrijhandelsverdragen

De meeste leden van de regering-Obama willen niet meer sleutelen aan de vrijhandelsverdragen die onder Clinton en Bush zijn gesloten met Canada en Mexico (NAFTA) en met de Dominicaanse Republiek en Centraal-Amerika (DR-CAFTA). Het aantal tegenstanders van deze verdragen, waar ook Obama vorig jaar toe behoorde, is echter gegroeid.

Protectionisme

Door de recessie staan in elk geval nieuwe verdragen met Paname en Colombia op de tocht. Een NAFTA-proefproject, waarbij honderd Mexicaanse vrachtwagens de Amerikaanse snelwegen op mochten, werd afgeschoten door het Congres, waarna Mexico als straf 2 miljard dollar (1,5 miljard euro) aan nieuwe importtarieven afkondigde.

Afgelopen weekend had de Braziliaanse president Lula da Silva Obama daar al voor gewaarschuwd. “Protectionisme kan in het begin voordelig lijken. Maar op de lange termijn schaadt  het landen, vooral de arme landen, die hun producten aan rijke landen moeten verkopen”, zei hij tegen de Wall Street Journal. Hij beloofde te lobbyen voor een handelsverdrag tussen de VS en Colombia – waar Congresleden nog over bakkeleien omdat ze willen dat Colombia meer veiligheidseisen inwilligt.

Obama wil de Koude Oorlog in Latijns-Amerika beëindigen, zeggen zijn medewerkers. Hij is mild over Cuba en Venezuela en feliciteerde vorig weekend zelfs de nieuwe president van El Salvador, ook al was die leider van een linkse bevrijdingsbeweging.

Het is echter de grote vraag hoeveel politiek kapitaal Obama nog heeft om daar echt werk van te maken. De frustratie in Latijns-Amerika over de recessie groeit. Het totale bedrag dat Latijns-Amerikaase immigranten vanuit de VS naar huis sturen, is voor het eerst afgenomen, evenals Amerikaanse investeringen in de regio. Het IMF voorspelt zwaar weer voor de economie in Latijns-Amerika – waardoor de kritiek op het Amerikaanse handelssysteem aanzwelt.

Kritische vakbonden

Bovendien begint Obama’s eigen achterban te morren. Deze week kwamen de leiders van de grootste vakbonden uit de VS, Mexico, Centraal-Amerika en Colombia bijeen. Ze riepen op tot strengere regels voor bescherming van arbeiders en het milieu, en voor bescherming van kleine bedrijven tegen grote investeerders.

“Er was consensus over het diepe falen van de vrijhandelsverdragen, zowel hier als in Latijns-Amerika”, zegt Tony Avirgan van het Economic Policy Institute, dat de conferentie organiseerde. “Volgens de vakbonden is de toekomst aan verdragen waar arbeidsrechten, ontwikkeling en milieu beschermd worden. Dat geluid is door de crisis vergroot. Dat is een kans voor Obama om het beleid fundamenteel te veranderen.”

Volgens Michael Shifter, deskundige op het gebied van Amerikaanse betrekkingen, is het onwaarschijnlijk dat de verdragen echt kunnen worden opengebroken. “Maar er is wel consensus over de noodzaak van nieuwe standaarden voor arbeid en milieu. Of Obama daarin slaagt, hangt af van de goodwill die er nog over is als hij al zijn economische herstelplannen door het Congres heeft gekregen.”