Duizenden vrijwilligers zoeken oorzaak bijensterfte

In Europa en de Verenigde Staten is de bij de belangrijkste natuurlijke helper bij de bestuiving van veel waardevolle gewassen. De land- en tuinbouwproductie neemt toe naarmate meer bijen van plant naar plant vliegen. 
Maar commerciële imkers stellen al vier jaar vast dat hun bijenkolonies verdwijnen. Tussen 50 en 60 procent sterven of de werksters laten hun larven verkommeren. Wat de oorzaak is, weet men niet precies, maar er zijn aanwijzingen dat de bijen slachtoffer zijn van de negatieve effecten van de moderne menselijke samenleving. Omgevingsstress en schadelijke chemische stoffen kunnen het gedisciplineerde leven in de bijenkasten verstoren.
Om het fenomeen te begrijpen en de kolonies te herstellen, lanceerde bioloog Gretchen Lebuhn van de San Francisco State University het Grote Zonnebloemproject. Ze stuurde pakjes met zonnebloemzaden naar mensen die ze wilden kweken. Zonnebloemen zijn zeer aantrekkelijk voor bijen. De vrijwilligers die meedoen, observeren de bijenactiviteit in hun tuin en sturen de gegevens naar Lebuhn.
In heel het land en ook in Canada deden vorig jaar 55.000 mensen mee. “Het verbaasde mij hoeveel mensen er wilden meedoen.” Een van de problemen is wel dat “mensen niet graag signaleren dat er geen bijen zijn. De vrijwilligers denken dat ze iets fouts hebben gedaan.”

Geen bijen

Het Noord-Amerikaanse continent telt naar schatting vierduizend verschillende soorten bijen. Lebuhn wil die allemaal in kaart brengen, maar kan dat niet zonder de hulp van al die vrijwilligers. Het belangrijkste is te achterhalen welke habitat elke soort verkiest.
Aan de hand van de studie hoopt Lebuhn een efficiënte strategie te ontwikkelen om de bijenpopulaties opnieuw te doen groeien.
Het project ontstond toen Lebuhn vaststelde dat er geen bijen kwamen in haar tuin aan de rand van de San Francisco. Ze ging zoeken naar manieren om het biologische evenwicht rond haar huis te verbeteren.
Het is niet de eerste maal dat bijen achteruit gaan, maar de oorzaak kan nooit worden achterhaald. Het is belangrijk om die blinde vlek in onze kennis weg te werken, zegt Victoria Wojcik van de organisatie Pollinator Partnership in San Francisco. “Niemand bestudeert het fenomeen echt.”