Europees sociaal beleid op slot

België heeft de Europese sleutels in handen, zei Martin Khor op het Millenniumdebat in Gent op 11 september. Khor is directeur van South Centre, een intergouvernementele denktank van ontwikkelingslanden, en hij wordt dus geacht een goede analyse te kunnen maken van hoe macht in elkaar zit en waar er hefbomen te vinden zijn om dingen te laten bewegen ten voordele van de ontwikkelingslanden.
De “sleutels” waarnaar hij verwijst, heten Herman Van Rompuy, Karel De Gucht en Yves Leterme, respectievelijk de permanente president van de Europese Raad, de Europese Commissaris voor Handel –een van de machtigste en belangrijkste beleidsdomeinen binnen de EU– en het roterende voorzitterschap van de Europese Raad. Hij zou daaraan kunnen toevoegen dat Wilfried Martens al sinds 1990 voorzitter is van de Europese Volkspartij, dat Guy Verhofstadt fractieleider is van de liberale fractie in het Europees Parlement, dat Frieda Brepoels ondervoorzitter is van de Europese Vrije Alliantie, dat Luc Van den Brande voorzitter was van het Comité van de Regio’s in de EU…
Die dikke sleutelbos met Europese posities levert weinig onvergetelijke beslissingen of momenten op. Zelfs het roterende voorzittersschap, traditioneel een periode van verhoogde aandacht voor Europese zaken, heeft de voorbije drie maanden weinig potten gebroken. Dat heeft te maken met het Verdrag van Lissabon, waardoor meer macht naar de permanente voorzitter en de hoge vertegenwoordigster gaat, maar natuurlijk ook met het feit dat de regering beperkt is tot het afhandelen van lopende zaken. Alleen de politieke crisis is permanent in dit land, al het andere is voorlopig, roterend, ontslagnemend of business as usual.
Begin oktober zal het voorzittersschap dan toch nog enige luister krijgen, dankzij de achtste ASEM (Asia Europe Meeting) die in en rond het koninklijk paleis in Brussel zal doorgaan. 48 landen nemen deel aan de tweedaagse conferentie, waaronder China, India en Rusland. Samen vertegenwoordigen de ASEM-participanten 58 procent van de wereldbevolking en 60 procent van de wereldhandel. Geen wonder dat de royale luchters aangestoken worden. Onder de kevers van Fabre zullen de Europese en Aziatische leiders in gesprek gaan over ‘de kwaliteit van het leven’.

Alleen de politieke crisis is permanent in dit land, al het andere is voorlopig, roterend, ontslagnemend of business as usual.

Minister van Buitenlandse Zaken Vanackere verduidelijkte dat thema deze zomer en zei dat de bijeenkomst ‘gaat over de mogelijkheid om een waardig leven te leiden, de mogelijkheid om projecten te bedenken en uit te voeren, kortom over het perspectief dat een mens kan hebben om zijn eigen levensbestemming te vervullen.’ Dat klinkt naar onze smaak zo hooggestemd dat het enkel bedoeld kan zijn om de harde realiteit van een topontmoeting temidden een diepe economische crisis te maskeren. Vanackere zei op die conferentie in juli ook nog dat de jaren van economische groei ‘spijtig genoeg de ongelijkheid in onze samenlevingen niet verminderd had. Onder de huidige, moeilijke omstandigheden is het al een enorme opdracht om sociale vangnetten en solidariteitsmechanismes te behouden.’
Als een CD&V minister van ACW signatuur al niet verder geraakt dan deze veel te voorzichtige vaststellingen, dan vrezen we de ASEM zelf ook niet meer wordt dan een oefening in beleefde buigingen.
Nochtans is een ontmoeting van snel groeiende, Aziatische landen met hoogontwikkelde, Europese landen in Brussel een unieke kans om het kernkapitaal van België en Europa –een sociaal overlegmodel en goed functionerende herverdeling van de inkomens– met verve uit te dragen. Een transnationaal beleid van sociale bescherming, dat is net wat nodig is in deze economische crisis. Maar onze beleidsmensen hebben blijkbaar geen idee welke deur ze met al hun Europese sleutels moeten openen.