Filharmonische orkesten willen verzoening op de Balkan

Verzoening tussen de verschillende bevolkingsgroepen in het voormalige Joegoslavië, vooral tussen Serviërs en Kroaten, gaat moeizaam. Toen het Filharmonisch Orkest van Belgrado twee maanden geleden wilde optreden in Dubrovnik, een stad aan de Kroatische kust die in 1991 en 1992 zwaar gebombardeerd was door Servië, leidde dat tot een golf van nationalistisch protest.

De situatie kalmeerde door een oproep van de prominente muziekcriticus Branimir Pofuk in de media, met de titel “Waarom ik niet bang ben voor Servische violen.”

Punt

Sinds die tijd begint de steun te groeien voor het gezamenlijke programma dat de nationaal directeuren van de drie orkesten hebben aangekondigd. Ze willen vijf gezamenlijke optredens geven in de verschillende hoofdsteden van Slovenië, Kroatië en Servië. Het programma heet “Pika, Tocka, Tacka” — het Sloveense, Kroatische en Servische woord voor ‘punt’ — om het eind van de vijandelijkheden te markeren.

“De nationale orkesten vertrouwen erop dat ze kunnen samenwerken, ondanks de geschiedenis van conflict”, zegt Ivan Tasovac, directeur van het Filharmonisch Orkest van Belgrado. “We geloven dat samenwerking niet van bovenaf gedicteerd kan worden, maar afhankelijk is van de mensen.”

Het concert in Dubrovnik was bedoeld om “vriendschap en bruggen” te bouwen, zei Zubin Mehta, de befaamde dirigent van het orkest. “Het betekent veel meer voor me dan alleen muziek”, zei hij, en hij betuigde zijn steun aan het gezamenlijke programma dat zal worden uitgevoerd.

Geen geld

“De drie orkesten hebben gemeenschappelijk dat ze het slachtoffer zijn van politiek gemotiveerde subsidies”, zegt Tasovac. Volgens hem geven regeringen graag geld uit aan popfestivals, maar niet aan de fijne kunsten.

Het Servisch orkest heeft intussen meer steun gekregen, van de overheid, maar ook van donateurs. Het heeft veel indruk gemaakt met een serie nieuwjaarsconcerten, georganiseerd rond zowel het joodse, islamitische, gregoriaanse, julische als het Chinese nieuwjaar. De dag voor het feest wordt steeds een concert gegeven, met muziek van lokale en internationale componisten en dirigenten. Sinds het begin van 2010 zijn de concerten door veel mensen bezocht, inclusief de leiders van alle religieuze gemeenschappen in Belgrado.

Tasovac:”Ook al zijn we een klein en arm ensemble, we hebben iets groots gecreëerd en we hebben grote ambities.”