Groeiende kloof binnen Iraakse strijdkrachten

Op 8 januari begon het Amerikaanse leger een grootschalige operatie in de onrustige provincie Diyala. Zeven bataljons voeren er een offensief uit tegen milities die banden zouden hebben met de organisatie “al-Qaida in Mesopotamië”.
“De strijdkrachten bestaan uit de coalitietroepen, de Iraakse politie en het leger, en volkstroepen of ‘Kataib’”, zegt politiek analist Akram Sabri. “Al snel bleken de Kataib de meest strijdvaardige soldaten te zijn op wie altijd gerekend kon worden. De coalitietroepen zijn er daardoor steeds afhankelijker van geworden, en op een dag zullen de volkstroepen waarschijnlijk toegevoegd worden aan de politie of het leger.”
 
Die Kataib worden door de Amerikaanse legerleiding steevast “concerned local citizens” genoemd. Vaak gaat het om voormalige verzetsstrijders die nu tweehonderd euro per maand krijgen om de coalitietroepen niet langer aan te vallen, maar samen met hen tegen opstandelingen te strijden.
De groepen, die volgens het Amerikaanse leger voor 82 procent uit soennieten bestaan, worden echter argwanend bekeken door de overwegend sjiitische regering in Bagdad. Eerste minister Nouri al-Maliki heeft al laten weten dat ze nooit zullen toegevoegd worden aan de veiligheidstroepen in het land.

Populair

In sommige gebieden heeft de bevolking het echter wel voor de Kataib. De inwoners van Baquba bijvoorbeeld, een stad op veertig kilometer ten noordoosten van Baghdad, zeggen dat de Kataib het geweld ingeperkt hebben en een respect genieten dat leger of politie nooit gekregen hebben.
 
“De politie en het leger hebben het erg moeilijk met dat prestige”, vertelt een officier van het directoraat-generaal van de politie die anoniem wil blijven. “Neem nu een operatie in het stadje Khalis, op vijftien kilometer van Baquba. De politie leverde er twintig man, terwijl de Kataib met 450 man opdaagde. Dat toont aan hoe de Verenigde Staten nu meer steunen op de Kataib dan op ons.”

Onveiligheid

De operatie in Diyala stootte op erg weinig verzet. De Amerikaanse bevelhebbers gaven toe dat de opstandelingen waarschijnlijk getipt zijn en zich voor een deel teruggetrokken of verscholen hebben voor de operatie begon. Veilig is het in Diyala nog lang niet niet. De inwoners van Baquba blijven zoveel mogelijk binnen de stad omdat de wegen in de buurt gecontroleerd door gewapende groepen van wie de  strekking en bedoelingen vaak onduidelijk zijn. “Het gevaar weerhoudt de mensen ervan de snelweg te gebruiken”, vertelt buschauffeur Muhsin Muhamed Kareem. “De overheid slaagt er niet in voldoende veiligheid te scheppen”.
 
De streek van Muqdadiya, op zo’n dertig kilometer van Baquba, is een gevarenzone geworden op de weg naar Sulaimaniya in het Koerdische noorden. Veel handelaren willen naar die Koerdische gebieden omdat het er veiliger is om handel te drijven, maar strijders van het sjiitische Mehdi leger hebben het vaak op soennitische reizigers gemunt.
Volgens sommige inwoners heeft de operatie rond Baquba wel een aantal verzetstrijders verdreven, maar zijn de milities er gebleven en zelfs geïnfiltreerd in politie en leger. “Een politieman bij een officiële controlepost vroeg mijn passagier of hij sjiiet of soenniet was”, vertelt een chauffeur die de weg vaak gebruikt. “De mensen weten dat de politie zich er zo gedraagt.”