'Het communautaire debat heeft veel slachtoffers gemaakt'

De aanloop naar de verkiezingen was veelbelovend. De Vlaamse Jeugdraad had samen met de lidorganisaties van 11.11.11  een memorandum opgesteld dat verschillende Vlaamse en Europese standpunten rond klimaatverandering en de zuiddimensie bevatte. De Vlaamse Jeugdraad stapte ermee naar de Vlaamse partijen en kon een positieve ontwikkeling vaststellen.
“Verschillende partijen hebben punten uit ons memorandum overgenomen. Groen is daar één van, maar is zeker niet de enige. Maar uiteraard zijn de Europese verkiezingen voor ons belangrijker, Europa is met de Millennium Doelstellingen onze grootste donor voor Ontwikkelingsamenwerking”, reageert Coördinator van de Vlaamse Jeugdraad Rob De Donder.

Solidariteit met het Zuiden niet vergeten

Broederlijk Delen (BDL) staat kritisch tegenover de partijprogramma’s van de Vlaamse partijen en verwacht dat er nu ook een aantal thema’s daadwerkelijk gerealiseerd zullen worden. “De solidariteit met het Zuiden mag niet vergeten worden”, reageert BDL. Verder hoopt de organisatie dat Europa en ook België de 0,7 drempel voor Ontwikkelingssamenwerking halen.
 “We weten dat er een groenere economie op komst is. Niet alleen groen maar ook de andere partijen zworen tijdens de campagne af dat ze hier serieus werk van wilden maken, maar de vraag is of ze dat nu ook gaan doen”, reageert BDL kritisch.

Welke partij is pro milieu?

“De bal ligt nu in het kamp van Kris Peeters”, reageert de Bond Beter Leefmilieu (BBL). “Vanuit het Vlaamse Milieubeleid kijken we naar krachtverhoudingen en niet naar een bepaalde partij”. Afwachten dus hoe Peeters het milieubeleid zal aanpakken. Volgens BBL is het bovendien onduidelijk om te zeggen welke partij sterk ‘pro milieu is’.
“Van N-VA verwachtten we dat ze conservatief zijn, maar hun milieuprogramma bevat nog punten van ondermeer de Volksunie, die vroeger een groene partij was. Het centrum mag dan wel eerder in de rechtse richting keuzes gemaakt hebben, er zijn algemeen toch positieve signalen voor een beter leefmilieu merkbaar”, aldus BBL.

Groen is gekaapt

Walter Zinzen, Vlaams journalist en ex-nieuwsanker van de VRT, ziet de tendensen van de verkiezingsdag minder positief in. Het Vlaams Belang heeft de houding van de andere partijen tegenover migratie doen verstrakken. Dat heeft groen gekaapt, dat is het lot van een partij die op één thema is vastgespijkerd.
Maar niet alleen Groen, ook sp.a en gedeeltelijk Open-Vld zijn slachtoffer van de communautaire stemming. Deze verkiezingen belonen diegenen die verantwoordelijk waren voor de politieke crisis van de voorbije jaren. CD&V en N-VA halen nu meer stemmen dan toen ze samen in een kartel zaten. De klungelaars worden niet bestraft, in de plaats daarvan worden ze net beloond”.
Volgens Zinzen heeft het communautaire debat de meer groene thema’s bij deze verkiezingen overschaduwd. “Dit belooft weinig goeds voor de onderhandelingen met de Franstaligen”, voorspelt hij.
BBL legt ook de communautaire bal in het kamp van Kris Peeters en vindt dat het zijn beurt is om de dialoog terug op te starten. Afwachten wat dit geeft na de sterke groei van N-VA.

“Arrogantie van de welvaart”

De Zuidprogramma’s van de verschillende partijen kunnen beter, dat stelt ook Broederlijk Delen. “Vanuit onze koepel vragen we dat politici het niet bij beloftes houden, maar ook de facto iets doen”. Guy Poppe, ex-VRT journalist hekelt het uitblijven van actie voor het Zuiden ook aan: “Het lijkt alsof Vlaanderen een eiland is van kerktorens en velden, maar zonder Zuiden. Dat is de arrogantie van de welvaart, solidariteit lijkt hier uit het woordenboek geschrapt als het een mondiaal karakter betreft”, zegt hij.
Groen! en sp.a dragen solidariteit echter wel hoog in het vaandel en mikken daarmee op een humanitaire fractie bij de opinie. Maar Groen flirt met de kiesdrempel in bepaalde provincies, het mag dan wel stevig campagne gevoerd hebben met thema’s als ‘een groene economie’ en ‘de klimaatverandering’, dat andere partijen hierop hebben ingespeeld, werd groen fataal.
“Dat andere partijen groene thema’s opgepikt hebben, heeft meer te maken met een mentaliteitsverandering dan met concrete programmapunten, want daarin wordt het Zuiden maar al te vaak vergeten bij de andere partijen”, reageert Poppe.

Euroscepticisme

De Europese verkiezingen zijn niet populair. In heel Europa blijven mensen weg van de stembus. Volgens Guy Poppe is Europa daar zelf verantwoordelijk voor. “Europa heeft zijn eigen belang niet goed genoeg kunnen verkopen. Bovendien heeft het ook laat en slecht gereageerd op de economische crisis. Dat was de gedroomde gelegenheid om aan de Europese burger te tonen dat Europa de crisis krachtig zou aanpakken”.
Ook Broederlijk Delen vindt het euroscepticisme bij deze Europese verkiezingen geen goede zaak en wijt dit aan de gebrekkige communicatie van Europa zelf. Maar of het scepticisme zal winnen, is nog niet duidelijk. “Europa zit in een impasse, maar Europa is wel onze toekomst”, zegt BDL.
Rob de Donker, coördinator van de Vlaamse Jeugdraad laat enige ruimte voor een tikkeltje optimisme: “Het lijkt dat de kiezer ook met de nationale agendapunten Europees gaat kiezen, maar dat moet het euroscepticisme niet bepaald aanwakkeren, er zijn ook pro-Europese partijen”.
Walter Zinzen reageert echter ook bedenkelijk op het scepticisme. “Het is niet zo dat het scepticisme Europa bedreigt, maar het is wel een waarschuwing om de publieke opinie in de toekomst meer te beïnvloeden. We hebben Europa nodig, maar het moet veranderen”. De vrees dat vele landen anti-Europees zullen stemmen is volgens Walter Zinzen dus bedenkelijk.
Bond Beter Leefmilieu wacht de houding van het Europese Parlement af. “De vorige legislatuur had een slechte Europese Commissie, ze was conservatief en had weinig slagkracht. Het Parlement daarentegen was progressiever. De vraag is nu of beide conservatief zullen zijn – door het scepticisme – of dat er een andere soort verschuiving zal plaatsvinden”.

Surft Groen mee op het succes van Ecolo?

Volgens BBL is de winst van Ecolo niet afgestraald op Groen! “We zitten duidelijk met twee politieke landschappen, twee autonome gegevens. Ecolo is niet bepaald ‘ecologischer’ dan Groen!, maar het is wel een groene partij die antwoord kan bieden op de institutionele crisis van Wallonië en dat kan Groen! niet voor Vlaanderen. Dit heeft veel te maken met het ‘conforme’ karakter van Ecolo.
“Ecolo zijn eerder ‘de redelijken’ in plaats van ‘de groenen’ aan de Waalse kant. “Ze zijn nogal geconformeerd, het zijn geen die-hards”, zegt Walter Zinzen. Volgens Poppe heeft de vooruitgang die Ecolo boekt ook meer te maken met elementen in het politieke landschap van Wallonië dan met Ecolo zelf. Het verlies van de PS heeft volgens hem dan wel weer met de eigen partij te maken, het machtsleed dat de partij trof, maakt dat mensen ‘betrekkelijk massaal’ voor het maagdelijke Ecolo gingen stemmen.

“Het is droevig”

Vanuit het middenveld mogen de komende dagen ongetwijfeld nog reacties verwacht worden. De civiele organisaties hadden gehoopt dat links meer vertegenwoordigd zou zijn in deze verkiezingsuitslag, maar de versplintering is ook voor de linkerzijde fataal geworden. “Wat is links? Ook langs die kant is de versplintering groot. Het is droevig”, besluit Walter Zinzen.