Hulp aan Azië kan arme landen zuur opbreken

“Het gevaar is groot dat er geen bijkomende hulp komt voor de Millenniumdoelen”, zegt Herfkens. “Er dreigt geld te worden afgeleid van de langetermijnhulp aan arme mensen.” De acht Millenniumdoelen vormen samen een plan om de grote ontwikkelingsuitdagingen aan te pakken waarvoor de wereld staat. De internationale gemeenschap wil tegen 2015 onder meer het aantal hongerlijders en mensen die in absolute armoede leven halveren, alle kinderen de kans bieden de lagere school af te maken en duidelijke vooruitgang boeken in de strijd tegen aids. De VN schatten dat daarvoor per jaar 50 miljard dollar aan extra ontwikkelingshulp nodig is, bovenop de 55 à 60 miljard dollar die de rijke landen nu al uitgeven.

Herfkens, die nog minister van Ontwikkelingssamenwerking in Nederland was, wijst erop dat de meeste donorlanden een ontwikkelingsbegroting hebben die niet van de ene dag op de andere kan worden verhoogd of verlaagd. Dat geldt vooral voor de Europese landen. Japan en de VS hebben flexibelere hulpbudgetten. Noodhulp aan ontwikkelingslanden telt mee als officiële ontwikkelingshulp. Landen die zich ertoe verplicht hebben een bepaald aandeel van hun bruto binnenlands product uit te geven aan ontwikkelingssamenwerking, tellen noodhulp daarin meestal maximaal mee. Dat betekent dat een groot deel van de 3,5 miljard dollar die woensdag wereldwijd was toegezegd aan de tsunami-landen, in mindering dreigt te worden gebracht van de hulp aan andere landen. Voor de heropbouw van de getroffen streken zullen nog eens tientallen miljard dollar nodig zijn.

Herfkens vreest dat de ramp in Azië de prioriteiten van sommige landen heeft doen verschuiven. Ze telt een tiental Europese landen die zichzelf een deadline hebben opgelegd om hun hulpbudget op te trekken tot een meer aanvaardbaar niveau – meestal 0,7 procent van hun bruto binnenlands product. Naast België, dat in 2010 zo ver wil zijn, horen ook grote donors als Frankrijk, Spanje en Groot-Brittannië tot die groep. “Iedereen hoopte dat die verhoging vooral zou gericht zijn op de realisering van de Millenniumdoelen, en vooral dan in de Minst Ontwikkelde Landen, vooral Afrikaanse landen die veel buitenlandse hulp nodig hebben”, zegt Herfkens. Ironisch genoeg zijn de landen die getroffen werden door de tsunami en nu dus veel extra hulp krijgen, wel al goed op weg de Millenniumdoelen te halen.

Vorige week waarschuwde VN-secretaris-generaal Kofi Annan al dat de massale hulp voor de slachtoffers van de ramp in Azië ten koste dreigt te gaan van de inspanningen om de Millenniumdoelen te realiseren. Jan Egeland, de VN-coördinator voor Humanitaire Hulp, beschuldigde de rijke landen zelfs van gierigheid omdat ze meestal ver onder de al in 1970 afgesproken norm van 0,7 procent van hun bbp blijven. Alleen Denemarken, Nederland, Zweden, Noorwegen en Luxemburg halen die fatsoensnorm.

Een vergelijking tussen de hulp die in minder dan twee weken werd verzameld voor Azië en de bijstand aan Afrikaanse conflictgebieden waar de voorbije jaren zeker evenveel doden zijn gevallen, brengt de enorme scheeftrekking aan het licht die nu ontstaat. De burgeroorlog en de vluchtelingencrisis in het Sudanese Darfur heeft sinds 2003 het leven gekost aan bijna 400.000 mensen. De VS hebben de voorbije twee jaar 373 miljoen dollar noodhulp uitgetrokken voor Darfur – slechts iets meer dan de 350 dollar die de Amerikanen nu al hebben toegezegd voor Azië. De EU heeft Sudan aangeboden de komende drie jaar meer dan 400 miljoen euro (540 miljoen dollar) hulp te leveren. Maar Duitsland alleen al zegde de tsunami-landen woensdag 509 miljoen euro (674 miljoen dollar) toe.

In de Democratische Republiek Congo zijn sinds 1998 waarschijnlijk meer dan drie miljoen mensen omgekomen door de burgeroorlog en de humanitaire rampen die erdoor veroorzaakt werden. Elke maand sterven in dat land nog eens 30.000 mensen, schat het International Rescue Committee (IRC) in New York. Het voorbije jaar ontving Congo volgens het IRC 141 miljoen euro (188 miljoen dollar) aan humanitaire hulp.(PD)