Landbouwgiganten in Latijns-Amerika blij met hoge voedselprijzen

Veel arme landen maken zich zorgen over de stijgende trend die de internationale prijzen van levensmiddelen vertonen. De tweede helft van 2010 stegen de voedselprijzen met gemiddeld 30 procent. De tarweprijs verdubbelde tussen juni en december zelfs bijna. Verschillende oorzaken spelen mee: de almaar groeiende vraag in de grootste groeilanden, China and India, speculatie, droogte en overstromingen en de toenemende productie van biobrandstoffen op akkers waar vroeger levensmiddelen werden geteeld.

Geen prijscontroles

Frankrijk, dat momenteel voorzitter is van de G20, bracht de kwestie eind vorige week aan op een vergadering van de ministers van Economie en Landbouw van de groep in Buenos Aires. De G20 is een economisch overlegorgaan tussen de grootste industrie- en ontwikkelingslanden. Frankrijk stelde aanvankelijk prijscontroles voor om te vermijden dat de prijzen van levensmiddelen te hoog zouden oplopen, maar moest dat idee laten varen onder druk van Argentinië, Brazilië en andere belangrijke landbouwnaties.

De G20-landen werden het in Buenos Aires wel eens over de grote lijnen van een vijfpuntenplan dat eind juni in Parijs door de landbouwministers van de groep verder zal worden besproken. Het actieplan moet onder meer de investeringen in de landbouw opdrijven om zo het aanbod te vergroten, en meer informatie doen circuleren om speculatie tegen te gaan. De G20-landen denken ook aan concrete mechanismen om prijsschokken voor kwetsbare landen af te vlakken en om snel te kunnen reageren op voedselcrisissen. De leiders van de G20-landen zouden het actieplan op hun top van november in Cannes moeten kunnen bekrachtigen.

Volgens de Wereldbank hebben de prijsstijgingen van maïs, tarwe en bakolie sinds juni vorig jaar 44 miljoen mensen extra in extreme armoede doen belanden. Ook in Latijns-Amerika krijgen arme mensen het moeilijker, maar toch is er daar vooral aandacht voor de kansen die de prijsontwikkeling biedt.

Landbouwgrootmachten

“Latijns-Amerika moet het maximum halen uit deze kans,” zegt Mauricio Mesquita Moreira van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB). “De prijsstijgingen hebben vooral te maken met de toenemende vraag in de opkomende economieën”, oordeelt de econoom. Vooral India en China verbruiken almaar meer levensmiddelen, en die kunnen ze slecht allemaal zelf produceren omdat water en landbouwgrond er relatief schaars zijn. Volgens Mesquita Moreira volgt daaruit dat de prijzen hoog zullen blijven, en dat landen als Brazilië en Argentinië er goed aan doen zich nog meer op de landbouw te richten in plaats van vooral te mikken op industrialisering.

“De opvatting dat industrialisering de enige weg is voor landen om zich te ontwikkelen, ging op in de jaren zeventig en tachtig.” Als Latijns-Amerika toen even snel succesvol die strategie had gevolgd als Azië, zou het continent nu andere opties hebben, redeneert Mesquita Moreira. “Maar vandaag heeft het geen zin meer aan te dringen, in een toenemend verzadigde markt.”

De grote landen in Latijns-Amerika kunnen zich dus beter verder ontwikkelen als landbouwgrootmachten, oordeelt Mesquita Moreira. “De nieuwe uitdaging is toegevoegde waarde creëren en meer gesofisticeerde producten aanbieden en tegelijk arbeidsplaatsen scheppen.” Er zijn ook betere systemen nodig om een deel van die nieuwe inkomsten naar de armste bevolkingslagen te doen doorsijpelen. Op die manier kan Latijns-Amerika op zijn manier de armoede bestrijden, anders dan in Azië, waar de snelle industrialisering en de verbluffende groei aan arbeidsplaatsen die ermee samenhing, de armoede terugdrongen.

Landbouwproducenten uit Argentinië en Brazilië zijn het daar helemaal mee eens. Via hun federatie binnen de Mercosur, het grootste handelsblok van Zuid-Amerika, deden ze naar aanleiding van de bijeenkomst in Buenos Aires ook enthousiast over de “kansen die de sterke voedselprijzen de regio bieden.” De producenten hopen dat de regeringen van de Mercosur stimulerende maatregelen uitwerken om de landbouwproductie op te drijven en ervoor te zorgen dat de voedselbevoorrading van de plaatselijke bevolking gewaarborgd blijft terwijl de producenten het maximum kunnen halen uit de nieuwe exportkansen.