Mobiele telefoons helpen moeders met hiv

Juliet Wangari Njuguna is onderzoeker bij het Kenia Aids Control Project. In de Pumwani-kliniek begeleidt ze moeders met hiv. “We doen de intake in de kliniek en als moeders hiv-positief zijn, zoeken we uit hoe lang ze dat al zijn en of ze anderen daarover ingelicht hebben”, zegt Njuguna. Ze vraagt ook of de vrouwen een mobiele telefoon bezitten.
 
In juli begon het Kenya Aids Control Project in het Pumwani Ziekenhuis met een onderzoek naar het gebruik van gsm’s bij de hulp aan hiv-positieve patiënten. Het telefonische contact is bedoeld om te controleren of de vrouwen hun medicatie nemen en weten wat ze moeten doen om tijdens hun zwangerschap overdracht van het virus op het kind te voorkomen.

Goedkoper

Mobiele telefoons zijn erg populair in Kenya. Doordat mobiel bellen steeds goedkoper wordt, neemt het aantal bezitters van een gsm snel toe.
 
Kinderarts Frida Govedi, directeur van de kraamkliniek, zegt dat de mobiele telefoon erg belangrijk is voor voorlichting. “We kunnen moeders duidelijk maken wat ze moeten eten, wanneer ze hun vitaminen moeten nemen, of wanneer ze moeten komen voor een CD4-test.”

Njuguna gebruikt een vragenlijst om te weten te komen wie in aanmerking komt voor het programma. Vrouwen moeten onder meer aangeven hoe oud ze zijn, hoe hun algemene gezondheid is, hoe lang ze hiv-positief zijn en of ze al medicatie gebruiken.

De moeder moet ook op niet al te grote afstand van de kliniek wonen en in staat zijn Engels of Kiswahili te begrijpen. De antwoorden op de vragen worden opgeslagen in een database. Alle vrouwen krijgen medicijnen, maar een selecte groep krijgt ook sms-berichten.

Ook na de bevalling worden de vrouwen gevolgd, om te zien of de methode succesvol is. “De vrouwen krijgen elke week een bericht om ze te herinneren aan hun controlebezoek”, zegt Njuguna. “In de laatste maand van hun zwangerschap worden ze er via sms aan herinnerd dat ze medicijnen moeten nemen.”

Armoede

In de sms-berichten schrijft het ziekenhuis “Vergeet niet je vitaminen te nemen”. “We verwijzen in de tekst niet naar virusremmers, omdat we niet weten wie de berichten op de telefoon kan lezen”, zegt Njuguna. Stigmatisering maakt het moeilijk voor vrouwen om open te zijn over hun status.

Extreme armoede is een ander probleem. Vrouwen komen soms niet op hun afspraak omdat ze geen geld hebben voor vervoer of moeten werken om te overleven. Daarnaast kunnen veel vrouwen niet lezen en schrijven. “Sommige vrouwen begrijpen Engels en Kiswahili, maar ze kunnen niet lezen. Tekstberichten helpen dan niet. Misschien moeten we in de toekomst gaan bellen.”

De hulp per gsm kost echter veel tijd. Njuguna moet regelmatig sms’jes en telefoontjes beantwoorden van de meer dan negentig vrouwen die meedoen aan het programma. En alle berichten moeten op het juiste moment verstuurd worden. De routineberichten zijn voorgeprogrammeerd in een computer en worden automatisch verzonden. Maar als dat systeem tijdelijk niet werkt, moeten de berichten handmatig verstuurd worden.

Njuguna denkt dat het desondanks de moeite waard is. “We doen iets wat de vrouwen waarderen en dat voelt goed. Ze stellen nu ook allerlei vragen waar ze anders thuis mee blijven rondlopen. We kunnen hun leven op die manier positief beïnvloeden.”