Moment van de waarheid voor Amerikaans raketschild in Tsjechië

Eind vorige week werd in Praag een seminar georganiseerd met tien Amerikaanse wapenleveranciers waaronder Raytheon, Northrop Grumman, Boeing en Lockheed Martin en met vertegenwoordigers van veertig Tsjechische bedrijven. Die kwamen uitleggen hoe hun bedrijven konden bijdragen aan de bouw of het onderhoud van de basis. Ook de Tsjechische minister van Buitenlandse zaken Karel Schwarzenberg en generaal Henry Obering, de directeur van het Missile Defence Agency (MDA) waren aanwezig.
Na het seminar zei Schwarzenberg dat er in juni een exclusief verdrag zou worden getekend tussen de VS en Tsjechische firma’s en onderzoekers. De overeenkomst zou “wettelijke, commerciële en politieke obstakels minimaliseren en optimale voorwaarden creëren voor nieuwe contacten tussen zakenlui en onderzoekers in Tsjechië en de VS.”

Ongepast

De lobby-ijver van wapengigant Raytheon, wereldwijd de grootste producent van geleide raketten, schoot heel wat Tsjechische verkozenen echter in het verkeerde keelgat. Raytheon had ze uitgenodigd voor een etentje in de Amerikaanse ambassade, maar de meeste verkozenen wezen de uitnodiging af omdat ze het ongepast vonden dat een privé-firma op die manier politici probeerde te masseren.
Het pro-kamp kreeg ook de wind van voren van Philip Coyle, een prominente Amerikaanse veiliheidsexpert die in Praag was uitgenodigd door Greenpeace. Coyle bezocht media, politici en lokale burgemeesters met de boodschap dat het raketschild nauwelijks functioneert, de Koude Oorlog opnieuw kan aanzwengelen en de veiligheid van het land in gevaar zal brengen.
Coyle, die al jaren als ambtenaar op het Pentagon werkt, verklaarde bovendien dat de basis vooral bedoeld was om gelijkaardige Amerikaanse bases te bewaken in Groenland en het Verenigd Koninkrijk, en niet om de Westerse bondgenoten te verdedigen, zoals de voorstanders vaak beweren.
Greenpeace nodigde Coyle uit om aan te tonen dat er ook in de VS geen consensus is over de radarbasis.
De Tsjechische regering en generaal Obering antwoordden dat Coyle’s visie gedateerd is, vermits hij zeven jaar geleden uit de ontwikkeling van het systeem stapte. Maar Coyle blijft erbij dat de tests van het systeem onder onrealistische omstandigheden uitgevoerd zijn.
Volgens Coyle is het bezoek van Obering aan Praag onderdeel van de Amerikaanse inspanningen om het project er voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen door te krijgen. Hij wijst er op dat, eens het samenwerkingsakkoord getekend is, het voor de volgende Amerikaanse regering erg moeilijk zal zijn om de klok terug te draaien. “Ik ben van mening dat de Tsjechisch burgers dit risico niet moeten nemen voor een systeem dat niet echt werkt. Als de radar er komt in Tsjechië, is dat het eerste wat de vijand zal aanvallen om zijn tegenstander te verblinden,” zegt hij.

Polen

Het enthousiasme van de Tsjechische eerste minister Topolanek staat in schril contrast met de veel koelere houding van zijn Poolse collega Donald Tusk. Die neemt in de onderhandelingen met de VS een harder standpunt in, en wil naar verluidt wachten tot de Amerikaanse verkiezingen voor hij een definitieve beslissing neemt over de raketbasis in zijn land.
De Poolse terughoudendheid kan ook invloed hebben in Tsjechië, omdat verwacht wordt dat Tusk meer en intenser overleg zal plegen met de Navo-lidstaten en met Rusland, een grote tegenstander van het schild. Topolanek heeft al toegegeven dat de onderhandelingen vertraging kunnen oplopen door “externe invloeden” en ging ermee akkoord de positie met Polen te coördineren.
Ook al stemt de Tsjechische regering in met de basis, dan nog zal de beslissing door het Parlement en door de Tsjechische president goedgekeurd moeten worden. Maar zelfs dan komt er geen radarbasis in Tsjechië als Polen geen raketbasis toelaat.