Patentenpool kan aidsmedicijnen goedkoper maken

De toekomst van arme patiënten met hiv/aids ligt in handen van farmaceutische reuzen als Pfizer en GlaxoSmithKline, zegt Artsen zonder Grenzen (AzG). De hulporganisatie vraagt de bedrijven om hun patenten op specifieke hiv-medicijnen vrij te geven en in een pool onder te brengen.

Artsen zonder Grenzen is een emailcampagne gestart om de farmaceutische bedrijven onder druk te zetten hun patentrechten op bepaalde hiv/aidsmedicijnen te delen.

In een ideale situatie zouden de patenten beschikbaar gesteld kunnen worden aan andere bedrijven voor zowel productie als ontwikkeling. De bedrijven die hun patentrechten delen zouden dan royalties ontvangen van de bedrijven die hun patenten gebruiken.

Volgens Artsen zonder Grenzen kan de impact van zo’n patentenpool enorm zijn. Het zou de aidsmedicijnen bereikbaarder en vooral goedkoper maken. Bedrijven die van de patenten gebruik maken, kunnen generische versies van deze aidsmedicijnen ontwikkelen. Ze kunnen ook versies ontwikkelen die bijvoorbeeld slechts een in plaats van driemaal daags ingenomen moeten worden. Dat soort dosisveranderingen zou zowel het gemak als de efficiëntie van de medicijnen verhogen, zegt Artsen zonder Grenzen.

Extreem hoge vraag

Volgens Michael Sidibe, directeur van het VN-aidsprogramma (Unaids) is de vraag naar betaalbare behandelingen extreem hoog en groeit het aantal mensen dat deze medicijnen nodig heeft exponentieel. “Bijna 80 procent van de 4 miljoen mensen die wereldwijd in behandeling zijn, woont in Afrika, maar 80 procent van de medicijnen die in Afrika verdeeld worden, komt van buiten Afrika.”

Volgens Artsen zonder Grenzen hebben sommige bedrijven al interesse getoond in de patentenpool maar tot dusver zijn nog geen patenten toegevoegd aan de pool.

De campagne richt zich op Abbot Laboratories, Boehringer Ingelheim, Bristol-Myers Squibb, Johnson & Johnson, Gilead Sciences, GlaxoSmithKline, Merck & Co., Pfizer en Sequoia Pharmaceuticals.

Cruciaal moment

“Deze kans komt op een cruciaal moment”, zegt Eric Goemaere, medisch coördinator van Artsen zonder Grenzen in Zuid-Afrika. “Veel patiënten in onze programma’s hebben een resistentie ontwikkeld tegen hun medicijnen en moeten nu overschakelen op nieuwere, efficiëntere medicijnen. Omdat die ofwel niet beschikbaar ofwel niet betaalbaar zijn, dreigt aids deze de patiënten opnieuw ter dood te veroordelen.”

Volgens Sidibe is ook een hervorming van het farmaceutische systeem in Afrika nodig. “Al te vaak zijn medicijnen die in Afrika gemaakt worden, vervalsingen of van slechte kwaliteit. Wat Afrika nodig heeft, is een Afrikaanse Geneesmiddelenagentschap, net zoals het Europese Geneesmiddelenagentschap de farmaceutische sector in Europa regelt.