Roemenië verbetert opvang weeskinderen

Domino lijkt op een groot gezinshuis. Er wonen vijftien weeskinderen in, die na het ontbijt naar school gaan of in de tuin spelen, terwijl drie huismoeders hen in de gaten houden. De kleintjes willen vooral knuffelen, terwijl de tieners liever hun eigen plekje zoeken, om samen te kaarten of te praten.
De kinderen in Domino, in de regio Brasov in het midden van Roemenië, zijn bedelend op straat gevonden, in de steek gelaten of uit gezinnen gehaald waar ze werden misbruikt. Als ze niet meer terug blijken te kunnen naar hun familie, verhuizen ze naar een permanente woning van de staat.
Succesvolle hervormingen
De kleine familie-achtige eenheden zijn, net als de inzet van Roemeense adoptiegezinnen, het gevolg van de hervormingen van het kinderzorgstelsel. Toen de Communistische regering in 1989 haar macht verloor, leefden meer dan 100.000 kinderen in vreselijke, overbevolkte tehuizen. Aan gezinshereniging of adoptie werd bijna niets gedaan. De internationale media doken er meteen bovenop, waarna een stroom van adopties op gang kwam. Dat heeft de hervormingen wellicht vertraagd, want ambtenaren hadden daardoor baat bij een grote hoeveelheid zielige kinderen om aan westerse ouders te geven. In 2001 werd daar een stop op afgekondigd en in 2005 is het helemaal verboden.
Tussen 2001 en 2004 is veel nieuwe wetgeving doorgevoerd. In 2004 begon een grote decentralisatie van het zorgstelsel. Jongeren werden aan het hoofd gezet van regionale eenheden. Volgens de Nationale Autoriteit voor de Bescherming van Kinderrechten (ANPDC) zijn er nu nog 73.000 kinderen onder de hoede van de staat. Slechts een derde woont nog in weeshuizen, 2000 kinderen wonen in gastgezinnen, terwijl 46.000 kinderen in een of ander familieverband leven. In het laatste geval meestal bij een ver familielid of bij oppasmoeders die door de staat worden bekostigd, veelal in nieuwe huizen die de laatste jaren door de regering zijn geopend. Door de verbeterde opvang is het aantal in de steek gelaten kinderen ook drastisch verminderd.
Moeilijk
“Er is geen twijfel aan dat het zorgsysteem voor kinderen aanzienlijk verbeterd is in de laatste jaren”, zegt Cristina Vasiloiu, vertegenwoordigster voor Roemenië voor de Children’s High Level Group (in 2005 opgericht door schrijfster J.K. Rowling en de Britse politica Emma Nicholson). “Toch is het gebrek aan gekwalificeerd personeel nog steeds het grote probleem.”
Verder is het moeilijk om kinderen te reïntegreren als ze achttien worden, is er wijdverbreid vooroordeel tegen met hiv/aids besmette kinderen en zijn er nog steeds gehandicapte kinderen die eigenlijk een familie nodig hebben. “Onderliggend is het probleem dat we onze houding tegenover kinderen met problemen moeten wijzigen.”
Dat is Mihaela Stefanescu, psycholoog in ‘Domino’, met haar eens. “Het moeilijkste is het contact met de volwassenen. Zij kunnen niet toegeven dat ze fouten maken in de opvoeding. Het zwaarste is het afstaan van onze kinderen aan families als je weet dat ze daar slechter af zijn dan bij ons.”