Wapenhandel als glijmiddel voor nieuwe samenwerking in Latijns-Amerika

De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, zijn collega’s Álvaro Uribe uit Colombia en Hugo Chávez uit Venezuela en de Spaanse premier José Luis Rodríguez Zapatero buigen zich in Ciudad Guayana over “de schets van een nieuwe wereldkaart die de concentratie van de macht vermindert,” zegt Delcy Rodríguez, de Venezolaanse onderminister van Buitenlandse Zaken. Bedoeld is de macht van de Verenigde Staten.

Vooral de deelname van Colombia aan de minitop is opmerkelijk. Colombia en Venezuela zijn traditioneel rivalen, en tussen de huidige presidenten van Colombia en Venezuela gaapt dan ook nog eens een diepe ideologische kloof. Uribe is conservatief en een trouwe bondgenoot van de VS, Chávez zweert bij het socialisme en alle Latijns-Amerikaanse vrijheidsstrijders en beweert dat er in Washington moordplannen tegen hem worden beraamd. Maar de Colombiaanse regering heeft verrassend genoeg niet geprotesteerd tegen een indrukwekkende reeks recente Venezolaanse wapenaankopen. De Spaanse premier Zapatero bezegelt straks in Caracas de verkoop van transportvliegtuigen en met raketten uitgeruste fregatten voor meer dan 750 miljoen euro. Brazilië mag Venezuela verkenningsvliegtuigen en lichte bommenwerpers leveren.

De Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld, die vorige week door Latijns-Amerika reisde, herhaalde nog eens de Amerikaanse kritiek op de Venezolaanse wapenaankopen, en met name op de bestelling van 100.000 kalasjnikovs in Rusland. Volgens de VS dreigt een deel van die wapens in handen te vallen van linkse rebellen. Maar wellicht zit het de VS ook dwars dat Venezuela lucratieve wapencontracten tekent bij een concurrent. Caracas schaft zich ook 44 Russische helikopters aan, en bekijkt nog of het ook jachtvliegtuigen van het type MiG-29 bestelt in Rusland.

Volgens Carlos Romero, een Venezolaanse analist, versterkt de bijeenkomst in Ciudad Guayana “de zoektocht naar een multipolaire wereld,” een bekommernis die Chávez, Zapatero en Lula volgens hem delen. De Venezolaanse politicoloog Alberto
Müller ziet de minitop vooral bijdragen aan de Zuid-Amerikaanse Gemeenschap, een poging van de landen van Latijns-Amerika om hechter te gaan samenwerken en daardoor ook internationaal beter van zich te kunnen afbijten.

Kort voor het begin van de minitop in Ciudad Guyana deed de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice, haar best om wat olie op de golven te gieten. In een interview met de Washington Post stelde Rice dat de VS ook “heel goede relaties hebben met linkse regeringen. Bijvoorbeeld met Brazilië en Lula.” Rice zei ook nog dat “niemand (in de Amerikaanse regering) de vijand wil zijn van Venezuela of van de leiding van het land. We kunnen goede relaties hebben.” (PD)