Wereldbank moet vrouwen even ernstig nemen als milieu

Op papier houdt de Wereldbank al rekening met de ‘genderproblematiek’ - de grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in de meeste landen waar ze actief is en het gevaar dat ondoordachte investeringen de scheeftrekking nog verergeren. In 2002 keurde de instelling een beleidsnota goed waarin een ‘Gender Mainstreaming Strategy’ wordt uitgetekend. Maar Gender Action, een niet-gouvernementele organisatie uit Washington die het genderbeleid van de Wereldbank onder de loep nam, vindt dat de Wereldbank veel meer moet doen om ervoor te zorgen dat vrouwen en mannen evenveel profiteren van de projecten die ze financiert.

In zijn studie vergelijkt Gender Action de inspanningen van de Wereldbank op het vlak van gender met de pogingen van de Bank om milieuproblemen te vermijden. Volgens Gender Action had de Bank in 1977 één genderexpert in dienst en is dat aantal sindsdien aangegroeid tot 115. Begin de jaren 80 had de Wereldbank ook maar één milieudeskundige op de loonlijst, maar intussen zijn dat er meer dan 700, ongeveer zeven procent van het totale personeelsbestand.

De ‘gender unit’ van de Wereldbank, de eenheid die een centrale rol moet spelen om de bekommernissen rond genderproblemen te laten doorwerken in het beleid van de instelling, telt een twaalftal medewerkers, een aantal dat sinds halverwege de jaren 80 nauwelijks is toegenomen. De meerderheid van de ‘genderexperts’ van de Bank werkt buiten het hoofdkwartier en heeft naast de verantwoordelijkheid voor genderproblemen ook nog andere zware taken.

Volgens Gender Action houden veel ontwikkelingsprogramma’s die gefinancierd worden door de Wereldbank en andere multilaterale financiers weinig rekening met de specifieke noden van vrouwen, al maken die 70 procent uit van alle armen in de wereld. Het personeel van de Bank moet elke actie op mogelijke milieueffecten te onderzoeken, maar rond gender bestaat die verplichting niet. De meerderheid van de Wereldbankmedewerkers weet zelfs niet dat de instelling een genderstrategie heeft. De Bank heeft 15 van dergelijke strategieën rond verschillende aandachtspunten, en gaf in 2002 maar 600.000 dollar uit om haar nieuwe genderbeleid uit te voeren, een schijntje in vergeleken met de 18 miljard dollar die de Bank jaarlijks investeert.

De studie onderzoekt de activiteiten van de Wereldbank in China, de grootste ontlener van de instelling. De conclusie luidt dat geen enkel Wereldbankproject in het land ernstig ingaat op genderproblemen, ondanks het feit dat er een ‘China Country Gender Review’ beschikbaar is. De armoedebestrijdingsprojecten houden geen rekening met de vervrouwelijking van de armoede en de landbouwsector in China. Ook voor problemen als de toenemende handel in plattelandsvrouwen en de hoge zelfmoordcijfers in die bevolkingsgroep is er volgens de studie geen aandacht.

Een Wereldbankmedewerker die niet genoemd wil worden, zegt dat de instelling ontleners moeilijker kan aanspreken op genderthema’s dan op milieuproblemen omdat er daarbij culturele factoren meespelen. Bovendien leggen de landen die de Wereldbank besturen meer de nadruk op milieubescherming dan op genderproblemen.