Zuid-Afrika lanceert nationaal ontwikkelingsplan op Wereldaidsdag

Nu blijkt dat een vooropgestelde medische oplossing geen zekerheid biedt, zwelt de kritiek aan. Het plan voorziet immers in de verdeling van ‘effectieve microbiciden’ aan alle vrouwen ouder dan 15 jaar. De auteurs stelden hun hoop op een crème die aan de universiteit van KwaZulu Natal werd ontwikkeld en het risico op aidsbesmetting met 40 % beloofde te verminderen. Een studie trok deze week de werkzaamheid van het middel in twijfel, zodat een belangrijke pijler in de strategie aan belang inboet.

Sombere statistiek

Dinsdag publiceerde de Zuid-Afrikaanse overheid bovendien een nationaal rapport over de verspreiding van geslachtsziekten. Daaruit blijkt dat liefst 9,1 % van de zwangere meisjes tussen 10 en 14 jaar reeds met HIV zijn besmet. Voor het eerst in de 30 jaar dat aids voorkomt in Zuid-Afrika, is meer dan 30 % van de bevolking besmet met HIV. 

Er zijn grote regionale verschillen. In KwaZulu Natal is 39,5 % van de bevolking drager van het virus. In de minst getroffen West Kaap veert het percentage op van 16,9 % in 2009 tot 18,5 % in 2010. Ook Gauteng, de provincie die Johannesburg, Soweto en Pretoria insluit, stelt opnieuw een stijging vast. De reden hiervoor is onduidelijk. Minister van volksgezondheid Aaron Motsoaledi onderzoekt of het feestgewoel bij de Wereldbeker voetbal 2010 die verhoging verklaart.

Voetbal en onderwijs

Toch kan voetbal een positieve rol spelen bij de bestrijding van HIV en aids. Dat is de stelling waarvan ngo’s als GrassRoots Soccer (GRS) in Soweto uitgaan. James Donald, programmadirecteur bij GRS: ‘Sinds 2006 geraakt de overheid uit de ontkenningsfase. Maar het blijft moeilijk om taboes aan te kaarten’. Er zijn juridische hinderpalen. ‘Voor de wet mogen jongeren onder 14 geen seks hebben, hetgeen preventie onbespreekbaar maakt’. Bij Volksgezondheid bestaat intussen een gezonde attitude over HIV, maar samenwerking met het departement Onderwijs blijft moeilijk. ‘Verantwoordelijken vinden vaak dat scholen dienen voor kennisoverdracht. Voor vaardigheden zien ze geen plaats in het curriculum’.

Toch staan scholen open voor HIV-preventie. Een directeur in Diepkloof is alvast lovend over de vakantiekampen van GrassRoots Soccer: ‘Het is geweldig wat de coaches verwezenlijken met mijn kinderen. Als het van mij afhangt, komen ze hier elke dag’. Tijdens het kamp maken de coaches een honderdtal jongens en meisjes bewust over het virus. In achterstandswijken is dat geen zinloze bezigheid. In Diepkloof zinken de heuvels van Johannesburg af naar Soweto. Diepkloof symboliseert de afstand tussen het zakelijke Joburg en de townships uit de Apartheid. Discriminatie naar huidskleur is officieel verleden tijd, maar HIV toont aan hoe hardnekkig ongelijkheid is.

Jan Roobrouck werd met zijn essay Afroropa: luchtspiegeling in een zee van zonnespiegels winnaar van de MO*zomerwedstrijd. Hij reist twee weken door Zuid-Afrika met medewinnares Annelies van Erp en MO*redactrice Olivia Rutazibwa.

Deze reis komt tot stand met de steun van Air France KLM, de Koning Boudewijnstichting en MO*.