Thailand nog instabieler door handelsakkoord met EU

Terwijl Thailand politiek op zijn kop staat -voor de zoveelste keer het voorbije decennium- onderhandelt de EU met Thailand over een vrijhandelsakkoord. MO* sprak in de coulissen met twee vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld in Thailand die de voorwaarden van het akkoord willen aankaarten.

Kannikar Kijtiwatchakul is coördinator van FTA Watch, een coalitie van Thailandse ngo’s, activisten en academici die willen verzekeren dat vrijhandelsakkoorden geen bedreiging vormen voor de gezondheid en het welzijn van de bevolking. Chalermsak Kittirkaul is coördinator van de ‘Access to Medicine Campaign’ van de Aids Access Foundation.

Ze zijn erg kritisch over het akkoord omdat het de prijzen van de medicijnen aanzienlijk zou doen stijgen en ook de boeren het leven moeilijk zal maken. Onder dergelijke condities is de kans klein dat Thailand op lange termijn een stabiel land wordt, licht de delegatie toe. ‘Als het sociaal vangnet zou wegvallen, dan zal de sociale instabiliteit nog veel ernstiger worden’,  aldus Kijtiwatchakul.

De manier waarop de Thailandse regering besliste om over het akkoord te onderhandelen, zet het democratisch deficit in de verf. Na een amendement op de grondwet hoeft de regering namelijk geen toestemming te krijgen van het parlement voor internationale verdragen. Het gebrek aan  transparantie, de verminderde democratie en de corruptie: dit zijn de zaken waartegen de oppositie nu protesteert. Toch is de regering democratisch verkozen en is de kans groot dat ze ook opnieuw zal verkozen worden, meent Kijtiwatchakul. ‘Beide kampen zullen elkaar tegemoet moeten komen. Ze kunnen niet allebei winnen,’ aldus Kijtiwatchakul.

Wat zijn de belangrijkste oorzaken achter de protesten?

 Chalrmsak Kittirkaul: Momenteel is er een conflict tussen twee groepen mensen. De ene groep is voorstander van de regering. Dit is de grootste groep, want de regering is verkozen door de meerderheid. De andere groep is tegen de regering. Dit is een kleinere groep. Ze zijn tegen de corruptie en het gebrek aan transparantie in de wetgeving.

Velen klagen over sectie 190, het amendement dat zegt dat de regering het parlement niet moet consulteren voor internationale verdragen zoals het vrijhandelsakkoord met de EU. Voordien moest de regering een openbare hoorzitting houden, toestemming krijgen van het parlement en een uitgebreide studie houden over de impact van het akkoord. Nu zijn alle drie geschrapt. Ze mogen nu gewoon meteen gaan onderhandelen.

Kannikar Kijtiwatchakul: De regering, vooral Thaksin, heeft veel goede zaken gecreëerd, zoals de universele gezondheidszorg. Deze kwam vele mensen ten goede. Een andere goede zaak is de rijsregeling. Die kwam ten goede van de boeren. Maar natuurlijk is er veel corruptie.

De hoogopgeleiden vinden dat allesbehalve oké. Hij heeft veel geld in de armen geïnvesteerd, maar een deel van het budget kwam terecht in corrupte zaakjes. Soms heel grote bedragen. Hij is democratisch verkozen, zijn zus ook, maar de manier waarop ze de regering leiden is niet erg democratisch. Ze passen een soort van  meerderheidsregel toe.

Dus jullie zijn tegen de regering?

Chalrmsak Kittirkaul: Ons standpunt is, welke partij ook de meerderheid heeft, de mensen moeten het recht hebben om de wetgeving te onderzoeken en zich vragen te stellen bij het beleid. We moeten er zeker van zijn dat de regering een goed beleid heeft voor ons, en dat het beslissingsmakingsproces transparant gebeurt. Wij, als maatschappelijk middenveld, moeten de regering op het matje roepen en ervoor zorgen dat de regering rekenschap aflegt bij de mensen. En niet bij slechts een kleine groep mensen, de zakenmensen en investeerders.

Kannikar Kijtiwatchakul: Ik denk dat de ene kant moet leren dat de regering democratisch te werk moet gaan. En de andere kant, de oppositie, zij moeten leren dat iedereen het recht heeft om deel te nemen in de democratie, ook wanneer ze arm zijn. Misschien dat ze dit zullen inzien in de transitieperiode.

De dictatuur van de meerderheid

Is er een breuklijn tussen stad en platteland?

Kannikar Kijtiwatchakul: Ja, dat kan je wel zeggen. Momenteel toch. De stad is tegen de corruptie. En de regering is grotendeels verkozen op het platteland.

Chalrmsak Kittirkaul: Deze tweedeling kwam er omdat de regering voordelen gaf aan de armen. Daarom werd ze verkozen. De middenklasse en hoogopgeleide mensen denken niet dat ze voordeel hebben van dergelijke programma’s. Ze willen voordelen voor iedereen, in plaats van een beperkte groep.

Is er ook een strijd gaande tussen de elites?

Kannikar Kijtiwatchakul Ja, dat ook. Momenteel is er een belangrijke transitieperiode gaande, want de gezondheid van de koning is aan het falen. Er wordt gestreden voor zijn positie na hem. Het is dus niet enkel tussen het platteland en de steden. De twee kanten van de elite hebben ook een conflict.

Is er een kans om het land te integreren zodat iedereen betere en gelijkere kansen krijgt?

Kannikar Kijtiwatchakul: Jazeker. Als we uit dit conflict willen komen moet de verkozen regering rekening houden met de klachten van de middenklasse en hoogopgeleiden. Nu voeren ze een populistisch beleid. Misschien kan je zo wel stemmen winnen, maar het is niet houdbaar. De middenklasse en hoogopgeleiden in de steden moeten anderzijds leren dat de voordelen verdeeld moeten worden onder alle mensen. Momenteel denken beide kampen nog dat ze alles kunnen winnen. Ze zijn nog niet toegeeflijk tegenover elkaar.

Chalrmsak Kittirkaul: We zijn bezorgd omwille van de manier waarop de leiders het volk toespreken. Hun toespraken zijn bedoeld om het volk op te jutten. Het brengt haat voort. Daar ben ik heel bezorgd over. Ik vrees dat het conflict gewelddadig zal worden, zoals we al zo vaak gezien hebben in de geschiedenis van Thailand. We hebben al zoveel mensen verloren aan politieke conflicten.

Kannikar Kijtiwatchakul: Maar de mensen zullen bijleren en meer bewustzijn krijgen, en dan zullen alternatieve partijen doorbreken. De scheiding van de machten zal verbeteren.

Het destructieve vrijhandelsakkoord

Zoals jullie eerder zeiden, de Thailandse regering kan internationale verdragen onderhandelen en afsluiten zonder de goedkeuring van het parlement. Zo wordt er momenteel onderhandeld over een vrijhandelsakkoord met de EU. Had het parlement groen licht gegeven aan het akkoord indien het wél inspraak had gehad in deze kwestie?

Chalrmsak Kittirkaul: Ja, dat wel. De oppositiepartij, de Democratische Partij, is ook voorstander van het vrijhandelsverdrag. Maar het maatschappelijk middenveld is tegen. En niet alleen de ngo’s, maar ook het Ministerie van Gezondheid is tegen. Zij hebben namelijk een impactstudie uitgevoerd. Ze vonden dat het  akkoord een erg negatieve invloed zou hebben op de volksgezondheid.

Kannikar Kijtiwatchakul: Momenteel heeft Thailand een universele gezondheidszorg. Iedereen kan kosteloos naar het ziekenhuis gaan. Medicijnen en behandelingen worden door de regering bezorgd. Sinds tien jaar hebben we deze gezondheidszorg en ze is heel positief geweest voor de arme bevolking. Ze wordt geprezen door de VN en de Wereldgezondheidsorganisatie. Maar als het vrijhandelsakkoord doorkomt, met de voorwaarden die het nu heeft, zal de prijs van de medicijnen drastisch stijgen. Dan wordt de universele gezondheidszorg niet meer houdbaar.

Hoe komt het dat de prijzen van de medicijnen zo zouden stijgen?

Kannikar Kijtiwatchakul: Om twee redenen. Het akkoord zal de octrooiperiode verlengen. De EU wil dat de octrooiperiode langer wordt dan 25 jaar. Dit zorgt ervoor dat de generieke medicijnen niet meer competitief zijn op de markt. Wanneer er geen competitie is, zullen de prijzen stijgen. Daarbij zijn generieke medicijnen gemiddeld voor de helft goedkoper dan de originele medicijnen. Dus, de medicijnen die al duur zijn, blijven duur, en diegenen die nu goedkoop zijn, worden duurder.

Chalrmsak Kittirkaul: De andere reden betreft de data exclusiviteit. Volgens het akkoord mogen de generische producenten geen gebruik maken van de data van de originele producenten. Dit gaat dan over data over de effectiviteit en veiligheid van het medicijn. De generische producenten zouden dus moeten investeren in een studie die eigenlijk al gevoerd is door de originele producenten voordat ze het medicijn kunnen lanceren. Dit vergt tijd en geld. Opnieuw: zo kunnen de originele producenten, vaak uit de EU of de VS, voor een langere tijd monopolie behouden.

Zijn er nog problemen met het vrijhandelsakkoord?

Kannikar Kijtiwatchakul: Ja, het is ook problematisch voor de boeren. De EU bevoordeelt de grote landbouwbedrijven zoals Monsanto. Volgens onze studie worden de zaadjes zes keer zo duur voor de Thaise boeren. Het zit zo: normaal gezien kunnen de boeren hun zaadjes bijhouden voor het volgende seizoen. Dat zou niet meer mogelijk zijn, dus moeten ze steeds opnieuw betalen.

Er zou ook meer monocultuur toegepast worden en dit vernietigt de biodiversiteit. En daarbij zullen er ook ggo’s gebruikt worden. En dit terwijl Thailand één van de landen is met de grootste biodiversiteit ter wereld.

Zou het beter zijn als Thailand minder handel zou voeren met andere landen?

Kannikar Kijtiwatchakul: Neen, we zijn niet anti-vrijhandel. We willen wel eerlijke handel. Natuurlijk kunnen we niet terug naar een volledig zelfvoorzienende economie. Die tijd is voorbij. Maar het voorstel van de EU lijkt enkel de investeerders en de grote bedrijven te beschermen. Het houdt geen rekening met de gewone mens.