Chinees melkschandaal: Confucius draait zich om in zijn graf

Dat de melk werd aangelengd met melanine was geen ongelukje, maar een bewuste strategie van weinig scrupuleuze tussenhandelaars die op die manier het proteïnegehalte van hun product wilden opvoeren zonder dat daar melk aan te pas kwam. Het toxische melkpoeder heeft 54.000 baby’s ziek gemaakt; 13.000 zuigelingen belandden in het ziekenhuis. In China zijn al vier baby’s gestorven en het schandaal is intussen uitgebreid tot de rest van Azië, waar bekende merken als Kraft en Unilever hun producten “made in China” uit de rekken halen.
“Dit is geen kwestie van corruptie, maar van moraal”, zegt reisagente Zhu Ling, moeder van een vierjarig meisje. “Het is moeilijk te begrijpen hoe iemand winst kan willen maken ten koste van de gezondheid van onze kinderen. Waarom is dit zolang stilgehouden? Welke ambtenaren hebben dat op hun geweten?”

Doofpotoperatie

De firma die in het centrum staat van het schandaal, de Sanlu Group, kreeg in maart al klachten binnen over zieke kinderen. Sommigen moesten zich in het ziekenhuis laten behandelen met nierstenen. Twee kinderen stierven in mei en in juni. Toch duurde het tot na het einde van de Olympische en Paralympische Spelen voor het schandaal de kranten haalde.
Fonterra, het Nieuw-Zeelandse bedrijf dat voor 43 procent eigenaar is van Sanlu, werd door de Chinese overheid onder druk gezet om zijn mond te houden. Uiteindelijk lekte de zaak uit toen de Nieuw-Zeelandse ambassadeur de zaak aankaartte bij het centrale regeringsorgaan in Peking. Dat uiteindelijk de interventie van een buitenlandse diplomaat nodig was om een en ander aan het licht te brengen, werd door de Chinese kranten deskundig verzwegen.
Maar ook zonder dat nieuws zijn de Chinezen zwaar ontgoocheld in hun regering. “Er word veel gepraat over de morele principes van Confucius en onze leiders zeggen dat ze een harmonische samenleving willen waar mensen voor elkaar zorgen”, zegt kleuterleidster Xiao Zhang. “Wat voor voorbeeld geven ze dan met dit melkschandaal ?”
Li Changjiang, het hoofd van het Chinese agentschap voor voedselveiligheid, moest opstappen een jaar nadat ze had beloofd het toezicht op de voedingssector op een nieuwe leest te schoeien. Minister van Landbouw Sun Zhengcai moest toegeven dat de melkinzameling in China “ongecontroleerd” en “chaotisch” verliep. Premier Wen Jiabao bood zijn excuses aan en beloofde het label Made in China opnieuw betrouwbaar te maken voor mensen in de hele wereld.

Geen tegenspraak

Intussen heeft de overheid ook restricties opgelegd aan media die over het schandaal berichten. Advocaten die de belangen van de slachtoffers verdedigen, worden onder zware druk gezet om hun zaak te laten vallen. Volgens het persbureau Associated Press kregen minstens 14 advocaten uit de provincie Henan het bevel om hun activiteiten te staken. Die aanpak lijkt erg op de manier waarop de slachtoffers van de aardbeving in mei in Sichuan onder druk werden gezet om geen klacht in te dienen en te vertrouwen op het onderzoek van de regering.
Een zeker paternalisme tegenover het volk vanwegde de regerende klasse, die zich als enige capabel acht staatszaken te doorgronden, is ook eigen aan het Confucianisme. Maar in het geval van het melkschandaal blijven de Chinezen wantrouwig tegen de beloften dat er een “grondig onderzoek” en een “fundamentele verniewing” van het toezichtsysteem komt. Velen geloven niet langer in de goede wil van hun leiders.
Chen Jiaxian is zes maanden zwanger en heeft zich nu al voorgenomen minstens een half jaar borstvoeding te geven. “Ik kan het me niet voorstellen dat mijn kind giftige dingen geef na het eerst op de wereld te hebben gezet. Als ik zelf niet genoeg melk heb, dan zoek ik een min. Maar is wil het niet riskeren mijn baby melkpoeder te geven.”