Duitsers zoeken naar bomen voor warmere toekomst

In het bos van de toekomst in Laufen, in het zuidoosten van Duitsland, staan Bulgaarse sparren (Abies borissi-regis), Oosterse beuken (Fagus orientalis), zilverlindes (Tilia tomentosa), Libanonceders (Cedrus libani) en Canadese hemlocksparren (Tsuga canadensis). Ze hebben kenmerken gemeen met de inheemse bomen, maar zijn beter bestand tegen de klimaatwijziging.
“We zaaien hier de toekomst”, zegt Randolf Schirmer, directeur van de afdeling experimentele plantkunde van de Beierse dienst voor bosbeheer. De laatste veertig jaar hebben de klimaatwijziging en aanverwante fenomenen het aantal inheemse bomen gedecimeerd in Duitsland, zegt Schirmer.
De droge en warme zomers van het afgelopen decennium en het toenemende aantal stormen wordt vooral de fijnspar (Picea abies) noodlottig. Doordat haar wortels niet diep gaan, heeft ze regelmatig regen nodig en is ze niet echt tegen stormen bestand. Verscheidene Duitse bosexperts verwachten dat minstens de helft van de huidige fijnsparren verdwenen zal zijn tegen 2100.

Bos creëren

Een regeringsrapport dat vorig jaar verscheen, wijst ook op schade bij beuken, dennen en eiken.
Daarom probeert de overheid een nieuw bos te creëren, dat zich beter aanpast aan de klimaatomstandigheden. Het bos van de toekomst moet ook de biodiversiteit beschermen, de continuïteit van de watercyclus garanderen en de erosie tegengaan.
De zoektocht naar nieuwe bomen begon in 2008. De wetenschappers hebben vooral aandacht voor bomen die nu in regio’s groeien met een klimaat dat overeenkomst met het Duitse klimaat dat men in de tweede helft van deze eeuw verwacht, met temperaturen van 2 graden Celsius hoger en een kwart minder neerslag in de zomer.
Die regio’s zijn onder meer het Hoogland van Bolivia en bergzones in Canada, China, het westen van de VS, het zuidoosten van Europa, vooral de Balkan, en de oostelijke kust van de Middellandse Zee met Turkije, Syrië en Libanon.

Overplanten

De zaden van de exotische bomen werden in de lente van vorig jaar geplant. De Paulowniaboom (Paulownia tomentosa) overleefde de verandering van omgeving niet. Deze snel groeiende soort van Chinese herkomst groeide normaal tijdens de zomer en werd bijna 1 meter hoog, maar door de herfst en vooral de koude winter stierven de exemplaren in Laufen.
Andere soorten, zoals de zwarte den (Pinus nigra) en de zachte eik (Quercus humilis), afkomstig uit Turkije, en de Ponderosaden (Pinus ponderosa) uit het westen van de Verenigde Staten,
lijken zich wel goed te hebben aangepast.
De soorten die de komende jaren resistent blijken te zijn, zullen worden overgeplant naar andere regio’s in Centraal-Europa met een klimaat dat overeenkomst met dat van Laufen. Op die manier kan men algemene aanpassing nog beter beoordelen, zegt Randolf Schirmer.
De invoer van exotische soorten kan ook ecologische problemen veroorzaken. Ze kunnen het evenwicht in hun nieuwe habitat verstoren door parasieten en ziektes mee te brengen. Aanvankelijk dacht men de fijnspar te vervangen door de Douglasspar (Pseudotsuga menziesii). Maar doordat die zeer snel groeit en tot 60 meter hoog kan worden, zou die de kleinere lokale soorten verdringen. Daarom zag men daarvan af.