Geweldepidemie doet El Salvador leegbloeden

El Salvador wordt geteisterd door een “geweldepidemie”, zegt Rafael Pleitez van de Salvadoraanse Stichting voor Economische en Sociale Ontwikkeling (Fusades), een denktank voor het bedrijfsleven. “Het klimaat van criminaliteit en geweld kost het land veel geld, het beïnvloedt de buitenlandse investeringen en het heeft zware menselijke, economische en sociale gevolgen, vooral voor de gezondheidszorg”.

Afgeperst

Veel bedrijven worden “afgeperst” door bendes: zodra hun voertuigen in bepaalde zones komen om hun goederen te verdelen, moeten ze een “belasting” betalen. Ruim een op vier ondernemingen was al eens slachtoffer van een misdrijf. Ze betalen miljoenen dollars voor gesofisticeerde antidiefstalsystemen. Duizenden bewakingsagenten vatten dagelijks post aan de ingang van banken, winkelcentra, kleine handelszaken, scholen en universiteiten. Een bedrijf dat het doelwit is geweest van criminelen, verliest jaarlijks makkelijk 40.000 euro, beveiliging inbegrepen.

Volgens een studie uit 2003 van het VN-Ontwikkelingsprogramma kostte het geweld dat jaar 1 miljard euro aan El Salvador, vooral aan gezondheidszorg, psychologen, productie- en investeringsverliezen en materiële schade. Dat kwam toen overeen net 11,5 procent van het bruto binnenlands product.
Jeannette Aguilar, directrice van het Instituto Universitario de Opinión (Iudop), waagt zich niet aan een schatting van de huidige kostprijs van het geweld maar is ervan overtuigd dat die gevoelig gestegen is aangezien het aantal moorden de hoogte in schoot van 2003 tot 2007. Volgens officiële bronnen werden de voorbije vijf jaar meer dan 16.000 moorden gepleegd. Het aantal moorden per 100.000 inwoners bedraagt nu 57,2, een van de hoogste percentages in Latijns-Amerika. In het hele land zijn er bijna een half miljoen vuurwapens in omloop, maar slechts 170.000 staan geregistreerd.

Beperkt

De Nationale Politie telt 16.000 manschappen. Daartegenover staan meer dan 400 privébedrijven met 25.000 bewakingsagenten. Volgens PNC-onderdirecteur José Luis Tobar gebruikt de politie een aanzienlijk deel van haar “beperkte budget” om de criminaliteit te bestrijden.
De politie zet regelmatig “mega-operaties” op het getouw met de inzet van honderden manschappen, zoals begin mei, toen in Quezaltepeque, vlakbij San Salvador, bijna 100 verdachten werden ingerekend bij een operatie met 600 manschappen en verscheidene helikopters. De inzet van een politie-eenheid (100 manschappen) kost makkelijk 2.000 dollar. Voor steun vanuit de lucht komt daar nog eens tot 630 euro per uur bij.
Experts, burgerorganisaties en religieuze leiders zeggen dat dit soort operaties de criminaliteit niet stopt. Sinds meer dan tien jaar pleiten ze samen met onderzoeksinstituten en het VN-Ontwikkelingsprogramma voor een “integrale strategie”, met veel nadruk op preventie en sociale maatregelen. Zo gaat slechts drie of vier op tien adolescenten nog naar school. De rest belandt naast het onderwijssysteem, raakt niet aan werk en belandt zo makkelijk in de criminaliteit, aldus Pleitez.