Koran en wetenschap

 Ilm, een Arabische term voor wetenschap en/of kennis, komt vaak terug in de Koran. ‘Ilm in de Koran betekent “kennis nemen van het bestaan van God”, maar veel moslims zullen naïef zeggen dat de Koran alle wetenschappen bevat’, zei historicus en hoogleraar Mohamed Arkoun daarover in de lezing die hij eind april in de ULB gaf. Die misvatting was één van de voorbeelden die hij aanhaalde om te illustreren wat hij de geïnstitutionaliseerde onwetendheid noemt –onwetendheid die door staten in stand wordt gehouden.
Hajer Mussaoui, docent Islamitisch Recht in Brussel, zegt dat het verkeerd is te beweren dat de Koran alle exacte wetenschappen bevat. ‘Maar zeggen dat ilm alleen “kennis nemen is van het bestaan van God” klopt ook niet. De relatie tussen de Koran en de wetenschap is veel dieper dan dat. Iedereen kan de Koran lezen en zich de spirituele dimensie ervan eigen maken. Maar voor een objectieve lezing zijn er wetenschappelijke instrumenten nodig. De Koran moedigt ook aan om te onderzoeken en kennis te vergaren. Toen de moslims de Koran goed lazen, vergaarden ze niet alleen religieuze kennis, maar scoorden ze ook heel goed in de exacte wetenschappen.’
Vanwaar dan de gedachte dat de koran alle wetenschappen bevat? M.B. Iltaie, professor Algemene Relativiteit en Kosmologie aan de Yarmuk-universiteit in Jordanië, schrijft in een essay dat die opvatting het resultaat is van de intellectuele pogingen van vooral de laatste decennia om wetenschappelijke theorieën of natuurlijke fenomenen in verband te brengen met tekens of indicaties in de Koran die in deze richting gaan. Dat intellectuele werk, aanvankelijk bedoeld om de grootheid van God en de complexiteit van de schepping aan te tonen, kreeg een slechte wending.
Mensen gingen de Koran beschouwen als een allesomvattend boek dat wetenschappen bevat in al hun exactheid. De mensen die zich met deze oefening bezig houden, zijn volgens Iltaie geen wetenschappers, aldus de professor. ‘Het zijn pseudo-specialisten die hun informatie uit vulgariserende wetenschappelijke tijdschriften en foutieve artikels halen.’ (sb)