Manilla vindt geen antwoord op dure rijst

In juni moesten de inwoners van de Filipijnen 61 eurocent neertellen voor een kilogram rijst, bijna twee keer meer dan in 2007. Liza Valino, een manicure met een gezin van tien, begon vaker kookbananen en zoete aardappelen op tafel te zetten om haar huishoudbudget in evenwicht te houden, maar oogstte protest. “Rijst stilt de honger beter”, legt Valino uit. Uiteindelijk besliste Valino dan maar minder geld uit te geven aan andere voedingsmiddelen.
De 91 miljoen Filipijnen verbruiken per dag 33.000 ton rijst. Een maaltijd zonder rijst is onvolledig, vinden de meeste inwoners van de archipel. Dat is een probleem nu rijst veel duurder is geworden. Volgens een onderzoek van het Filipijnse enquêtebureau Pulse Asia uit juli zeggen twee op de drie gezinnen dat ze dit jaar minder zijn gaan eten of minder geld uitgeven aan voedsel. In een kwart van de gezinnen komt er minder rijst op tafel, een teken dat het echt slecht gaat.
De situatie dreigt nog erger te worden, want nu breken de maanden aan waar het aanbod aan rijst traditioneel laag is. Voor de Filippijnse beleidsmakers is het pompen of verzuipen. De voorbije twee maanden heeft de regering van president Gloria Macapagal-Arroyo twee miljoen ton rijst ingevoerd om schaarste te voorkomen. Een deel daarvan werd verkocht tegen gesubsidieerde prijzen van ongeveer 37 eurocent per kilogram. Er kwamen maatregelen tegen speculanten die grote voorraden rijst opslaan om de prijzen nog verder te doen stijgen, en een moratorium op de omzetting van landbouwgrond in industrieterreinen of bouwgebieden. Fastfoodrestaurants kregen de dringende wenk ook halve porties rijst aan te bieden.

Ongenoegen

Maar het helpt allemaal weinig om het ongenoegen over de dure rijst weg te nemen. President Arroyo heeft nog amper 21 procent van de bevolking achter zich, het laagste cijfer dat een president sinds 1989 deed optekenen.
Nog meer zorgen baart de Filipijnse afhankelijkheid van rijstimport. De Filippijnen zijn ‘s werelds grootste importeur van rijst geworden. De voorbije tien jaar heeft het land per jaar één à twee miljoen ton rijst ingevoerd, gemiddeld 10 procent van het totale verbruik. “Dat kan niet blijven duren. Wat doen we als de exporteurs beslissen niet meer te leveren?” vraagt Jessica Reyes Cantos van de Filipijnse actiegroep Rice Watch and Action Network. Exporteurs als Thailand en Vietnam verbruiken zelf ook veel rijst en aarzelen niet de export te verminderen als de bevoorrading van hun eigen bevolking in het gedrang komt.
De Filipijnse landbouwminister Arthur Yap maakt zich sterk dat de Filipijnen in 2010 weer genoeg rijst zullen produceren om het eigen verbruik te dekken. Maar zijn voorgangers hebben gelijkaardige voorspellingen nooit kunnen waarmaken. De Filipijnen hebben relatief weinig landbouwgrond en tropische stormen bedreigen elk jaar de oogst. Experts gaan ervan uit dat alleen forse investeringen in irrigatie en nieuwe rijstvariëteiten en teeltmethoden zelfvoorziening mogelijk maken.
Trinidad Domingo, de voorzitter van de Nationale Coalitie van Plattelandsvrouwen, vindt dat in elk geval het geld dat nu wordt uitgegeven aan de import van rijst, geïnvesteerd moet worden in de Filippijnse landbouw. Voor de 2,7 miljoen ton rijst die het land dit jaar waarschijnlijk zal invoeren, moet het land ongeveer 900 miljoen euro op tafel leggen. Dat is meer dan de 600 miljoen euro die volgens de econoom Fermin Adriano jaarlijks nodig is om nieuwe irrigatiekanalen aan te leggen en de bestaande irrigatie-infrastructuur te onderhouden. Betere irrigatie doet de rijstoogst fors toenemen.
De Filipijnen zouden ook meer geld kunnen pompen in landbouwkundig onderzoek, een andere maatregel die een hoge return kan opleveren. De Filipijnen investeerden de voorbije jaren duidelijk minder in dergelijk onderzoek dan veel andere landen in de regio. Wetenschappers kunnen beter zaaigoed en aangepaste teeltmethoden ontwikkelen en helpen al die kennis bij de boeren te brengen.