Massavernietigingswapens moeten verdwijnen

Generaal Lee Butler, hoofd van Clinton’s Strategic Command in de vroege jaren negentig, zei: “Het is extreem gevaarlijk dat er in die heksenketel van het Midden-Oosten een natie is die zich bewapend heeft met stapels atoomwapens, wat andere naties ertoe schijnt aan te zetten hetzelfde te doen.” Butler verwijst naar Israël, natuurlijk.’
Noam Chomsky in een interview met Michael Albert op Z-Net

A. Atoomwapens in Noord-Korea

‘Na ongeveer twee jaar van Amerikaanse buitenlandse politiek waarin hard realisme vermengd wordt met een messiaans idealisme, was het onvermijdelijk dat één van de staten van de As van het Kwaad de VS-regering met de rug tegen de muur zou plaatsen. Dat heeft Noord-Korea nu gedaan’, stelt Bruce Cumings, professor aan de Universiteit van Chicago.
In 1991 maakte de administratie van Bush sr. zich al zorgen over de activiteiten in het nucleaire complex van Yongbyon in Noord-Korea. Er volgden besprekingen, waarna vader Bush zijn raketten weghaalde uit Zuid-Korea. Zes weken na het aantreden van Clinton in januari 1992, stuurde Noord-Korea de wapeninspecteurs weg en trok het zich terug uit het Non-Proliferatie Verdrag. In 1994 was de diplomatie van ex-president Carter nodig om een echt conflict af te wenden. In ruil voor een totale bevriezing van het nucleaire programma kreeg Noord-Korea economische hulp. Maar terwijl rondreizend VS-ambassadeur William Perry tussen 1998 en 2000 inspanningen deed om tot een akkoord te komen dat onder meer de erkenning van Noord-Korea zou inhouden, kwam aan het licht dat het land een akkoord had gesloten met Pakistan, dat voorzag in de transfer van Noord-Koreaanse raketten aan Pakistan in ruil voor de Pakistaanse technologie voor het verrijken van uranium.
Volgens professor Cumings is het huidige opbod rond Noord-Korea te verklaren door de combinatie van provocaties van Noord-Korea, de intentie van de Amerikanen om eventueel nucleaire wapens in te zetten, en de nieuwe doctrine van preventieve oorlog. ‘Deze escalatie is onvergeeflijk omdat ze te vermijden was’, zo stelt Cumings. (adw)

B. Bioterreur: beestjes en poeders

‘Moleculaire biologie, gebruikt voor militaire doeleinden, zou wel eens kunnen resulteren in een wedloop van biologische wapens die kan uitgroeien tot de meest efficiënte manier om de mensheid van de planeet te doen verdwijnen,’ stelde Nobelprijslaureaat Joshua Lederberg meer dan dertig jaar geleden.

De Conventie over Biologische en Toxische Wapens (BWC) verbiedt de ontwikkeling, productie en stockering van biologische en toxische wapens en het gebruik ervan voor vijandige doeleinden in gewapende conflicten, en verplicht en begeleidt de vernietiging ervan. Het probleem met deze Conventie is dat het verschil tussen vreedzame en ongewenste toepassingen heel moeilijk te controleren is.

Als reactie op de reeks antrax-brieven eind september 2001, besloten de regeringen van de VS, Canada, GB, Frankrijk, Israel en Duitsland meer geld te investeren in civiele en militaire biodefensie-programma’s. In het budgetvoorstel voor 2003 vroeg Bush aan het Congres zes miljard dollar voor het aankopen en ontwikkelen van vaccins en medicijnen en voor de uitbouw van een nationale infrastructuur voor het detecteren en behandelen van besmettelijke ziektes. Eileen Choffness van het Committee on International Security and Arms Control aan de National Academy of Sciences is bijzonder verontrust door de ontwikkelingen in de VS. In juli vorig jaar stapten de VS op toen op de jaarconferentie van de BWC een verstrenging van de regels en van het verificatieprotocol op de agenda stond. De Bush-administratie was bezorgd over de impact van dit protocol op het VS-onderzoek. Ze vreesden tegelijk dat de geheime afspraken van de farmaceutische industrie gevaar zouden lopen door de inmenging van een inspectieregime. (adw)

C. Chemisch en niet ondertekend

De Conventie over Chemische Wapens (CWC), van kracht sinds 1997, verbiedt de ontwikkeling, productie, stockering en het gebruik van chemische wapens. Sarin, chloorgas, traangassen en zelfs psycho-chemische stoffen als LSD vallen onder dit verdrag. Grote afwezigen bij de ondertekenaars van de Conventie zijn Israel, Egypte, Irak, Syrië, Libanon en Libië. Iran heeft wel ondertekend. Het Midden-Oosten is één van de weinige regio’s in de wereld waar effectief chemische wapens zijn ingezet in oorlogssituaties. Irak heeft er gretig gebruik van gemaakt in zijn oorlog tegen Iran in de jaren tachtig, en ook op eigen bodem tegen de Koerden in de stad Halabja in 1988. Egypte heeft in de jaren zestig chemische wapens gebruikt tegen Jemen. Tijdens de Golfoorlog sloten miljoenen Israëli’s zich wekenlang op, nadat Saddam Hoessein had gedreigd met chemisch geladen Scudraketten. Volgens Pamela Mills, onderzoekster in Harvard, is het doen eerbiedigen van deze Conventie een sleutelgegeven om tot een oplossing te komen voor het conflict in het Midden-Oosten, maar ook in de internationale strijd tegen het terrorisme. Positief is alvast, aldus Mills, de recente ratificatie van het CWC door Jemen en de Verenigde Arabische Emiraten.(adw)

Internationale verdragen, schurkenstaten en terroristische netwerken
An Vranckx, IPIS-researcher en professor Internationale Politiek aan de Universiteit Antwerpen is ontnuchterend scherp over de toekomstkansen van de internationale verdragen voor de beheersing van massavernietigingswapens.

Vranckx : In verschillende regio’s van de wereld zien we vandaag dat de staat in elkaar zakt. Wanneer de staat niet veel meer voorstelt, springen andere groeperingen in het machtsvacuüm dat is ontstaan. Dat kunnen zowel opbouwende, sociaal-politieke groepen zijn zoals ngo’s, maar het zijn vaak ook criminele organisaties. De enorme groei en verspreiding van deze “niet-statelijke actoren” ondergraaft de huidige internationale verdragen. Criminele netwerken voelen zich uiteraard niet gebonden door nationaal of het internationaal recht. Ze werken bovendien als communicerende vaten, het is heel moeilijk er greep op te krijgen. Als je één organisatie ontmantelt, ontstaan er meteen drie nieuwe, die gelijkaardige activiteiten ontplooien.

U geeft niet bepaald rooskleurige vooruitzichten.

Vranckx : We kunnen deze gang van zaken erg vinden, maar we moeten er wel op een realistische en pragmatische manier mee omgaan. Er worden vandaag nieuwe instrumenten uitgedacht om tot nieuwe afspraken te komen, maar dat vraagt tijd. Het unilateralisme van de VS  de keuze om alleen op te treden en alleen eigen, nationale overwegingen als uitgangspunt te nemen  kan je zien als een mogelijk antwoord op deze nieuwe realiteit. Het klinkt cynisch, maar misschien zijn de VS wel de eersten om rekening te houden met de nieuwe feiten en verhoudingen die de wereld vorm geven. Ze willen zich in elk geval niet langer gehinderd voelen door de internationale rechtsorde. De ideeën van veiligheidsadviseur Condoleezza Rice zijn vaak verwerpelijk, maar ze is wel een zeer verstandige dame. (adw)