Obama blijft voorzichtig in toenadering tot Cuba

Minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton had zondag aangekondigd dat de VS met Cuba gaan praten over bilaterale migratiethema’s. Op 22 mei hadden de VS Cuba hiertoe uitgenodigd. Zaterdag reageerde Havana positief. De Cubanen lieten weten dat ze ook over contraterrorisme, drugshandel, hulp bij orkaanschade en de hervatting van het rechtstreekse postverkeer tussen beide landen willen praten.
“We hebben in vier maanden meer vooruitgang geboekt dan in enkele jaren is bereikt”, zei Clinton zondag tevreden. “We moeten samenwerken om nog meer vooruitgang te boeken, daarbij rekening houdend met de legitieme aspiraties en de mensenrechten van het Cubaanse volk.”
Meteen na zijn aantreden had president Obama al aangegeven dat hij de relaties met Havana wilde verbeteren. Zes weken geleden zette hij een eerste stap door beperkingen op te heffen voor reizen en geldzendingen van Cubaanse Amerikanen.

Minste wat Obama kon doen

Amerikaanse analisten zeggen de herneming van de migratiegesprekken, die in 2003 geschorst waren onder George W. Bush, wel het minste was wat Obama kon doen. “Hij had die gesprekken moeten starten de dag na zijn eedaflegging”, zegt Wayne Smith, voormalig hoofd van de Amerikaanse diplomatieke vertegenwoordiging in Havana en al jaren een pleitbezorger van de normalisering van de relaties tussen beide landen.
“Ze moeten nog de beperkingen opheffen op academische en wetenschappelijke uitwisselingen en visa uitreiken aan Cubanen zodat die hier bijvoorbeeld academische conferenties kunnen bijwonen. Maar het lijkt wel alsof ze daar niet eens aan gedacht hebben.” Smith gaf wel toe dat de nieuwe regering “tenminste in beweging is gekomen”.
William LeoGrande, Cuba-expert aan de American University, merkt ook op dat de herneming van het rechtstreekse postverkeer een “logisch vervolg” is op Obama’s beslissing om reizen en geldzendingen te versoepelen. De nieuwe stap toont vooral dat Obama voorzichtig te werk wil gaan, zegt ook LeoGrande.

Timing is geen toeval

Het is volgens LeoGrande geen toeval dat Clinton haar verklaring deed aan de vooravond van de jaarlijkse vergadering van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), die vandaag (dinsdag) in Honduras plaatsvindt. “Net zoals ze de beperkingen op Cubaanse Amerikanen net voor de Top van de Amerika’s (in Trinidad, nvdr) hebben versoepeld, bieden ze nu migratiegesprekken aan juist voor de OAS-bijeenkomst. Het lijkt duidelijk dat ze kritiek van Latijns-Amerikaanse landen op hun Cuba-beleid willen vermijden en ook geen politieke gevechten met de anti-Castrogroepen in eigen land willen. Het is berekend.”
Een van de belangrijkste gespreksonderwerpen op de OAS-vergadering zal net de terugkeer van Cuba zijn. Het lidmaatschap van Cuba werd in 1962, een jaar na de mislukte invasie in de Varkensbaai, geschorst, vooral op aansturen van de VS.
De regering-Obama is bereid over de terugkeer te praten op voorwaarde dat Havana hervormingen doorvoert die aan de criteria van het Inter-Amerikaans Democratisch Charter van de OAS beantwoorden. Een kleine werkgroep binnen de OAS is vorige week begonnen met het uitwerken van een compromisvoorstel.
Anti-Castrogroepen in de VS verzetten zich in elk geval fel tegen de Cubaanse terugkeer naar de OAS. “We hebben duidelijk gezegd dat Cuba geen deel mag uitmaken van regionale groepen tot er een vrij verkozen democratische regering aan de macht is”, zegt de Republikeinse afgevaardigde Ileana Ros-Lehtinen, die onder meer de wijk Little Havana in Miami vertegenwoordigt.
Hoeveel tegenwind de nieuwe migratiegesprekken krijgen bij de Cubaanse gemeenschap in de VS, valt nog af te wachten maar ze krijgen in elk geval de steun van een belangrijke groep, de Cuban American National Foundation (CANF). “Dit is een zeer positieve ontwikkeling en iets wat onze organisatie had gesuggereerd”, zegt CANF-voorzitter Francisco Hernandez.