'Vakbonden moeten zich aanpassen aan veranderde internationale realiteit'

Zo’n 3.500 vertegenwoordigers uit alle hoeken van de wereld nemen sinds maandag deel aan het Thematisch Wereld Sociaal Forum, dat vier thema’s beslaat: democratie, mensenrechten, oorlog en drughandel. Terwijl de Latijns-Amerikaanse vakbonden zich in een academische zitting bezonnen over een gezamenlijke strategie, trokken de andersglobalisten buiten de aandacht met een luidruchtige demonstratie tegen de privatisering van het Colombiaanse overheidsbedrijf Telecom. Een beeld dat aansloot bij de analyse van de sprekers in de zaal: veel vakbondsleiders hebben het gevoel dat hun werkterrein in toenemende mate wordt ingepalmd door nieuwe sociale bewegingen. De meeste sprekers riepen de vakbondsleiders op tot meer flexibiliteit en samenwerking met spelers als ngo’s en werklozenverenigingen.

Door de groei van de informele economie, microbedrijven, thuiswerk en ook de toename van het aantal werklozen moeten vakbondseisen over de fabriekssfeer uitstijgen„ zegt Enrique de la Garza, een socioloog van de Autonome Grootstedelijke Universiteit van Mexico. In Latijns-Amerika zijn volgens hem intussen meer mensen actief in de informele sector - een verzamelnaam voor zelfstandigen en kleine ondernemers die helemaal ontsnappen aan de controle van de staat - dan in de officiële sectoren, waar de traditionele achterban van de vakbonden zit. “De traditionele arbeidersbeweging heeft het erg moeilijk gehad om zich aan te passen aan die nieuwe realiteit. Een groeiende meerderheid van arbeiders in Latijns-Amerika is geen lid van een vakbond.

De la Garza benadrukt dat de groeiende laag van zelfstandigen en straatventers werken in slechtere omstandigheden dan de traditionele loontrekkenden en dat ze over weinig kanalen beschikken om hun eisen en frustraties kenbaar te maken. De grote en militante organisaties van werklozen en cocaboeren die de afgelopen jaren in respectievelijke Argentinië en Bolivia de kop opstaken, zijn voorbeelden van sectoren die niet vertegenwoordigd worden door de klassieke vakbonden. We moeten een gemeenschappelijke grond vinden tussen deze twee werelden, zegt de la Garza.

Julio Carrascal, de voorzitter van de in Lima gevestigde Arbeidsraad van de Andes, hamert op de noodzaak van een realistische arbeidersbeweging - één die de huidige economische en sociale crisis bestrijdt met creatieve formules en compromissen, maar zonder de eisen van de arbeidersklasse te verwaarlozen. Carrascal pleit voor een alliantie met de sociale bewegingen, inclusief de milieubeweging.

Carlos Cappa, van de Spaanse vakbond Comisiones Obreras, pleit voor een genuanceerd vakbondsstandpunt over de privatisering van de openbare nutsbedrijven. Belangrijk is niet wie de openbare diensten aanbiedt - de staat of privé-concerns - maar of er voldoende garanties zijn voor de arbeidsplaatsen, de dienstverlening en de tarieven. Vakbonden moeten een sterke band onderhouden met ngo’s om invloed te blijven uitoefenen op international vlak.

In Cartagena werd ook duidelijk hoezeer de Colombiaanse arbeidersbeweging, daar natuurlijk ruim vertegenwoordigd, te lijden heeft gehad onder vier decennia van burgeroorlog. Het ledenaantal van de drie grote Colombiaanse vakbonden is de afgelopen tien jaar fors ingekrompen door de intimidaties en moordpartijen op vakbondsleden. Het ledenaantal van de Central Unitaria de Trabajadores (de grootste vakbond) is gedaald van een miljoen naar 600.000. Tussen juni 2002 en mei 2003 werden 293 vakbondsmensen in Colombia het slachtoffer van intimidatie en geweld. Honderdeenentwintig van hen werd vermoord en vijf zijn nog vermist.

* verslaggeving van IPS over het WSTF
http://ipsnoticias.net/focus/fsmt/index.asp
* WSTF-website
http://www.fsmt.org.co/presentation.htm