VS blokkeren hervorming mensenrechtenorgaan

Vandaag (13 maart) begint de 63ste en laatste zitting van de VN-Mensenrechtencommissie in Genève. Het moest een historische sessie worden. De mensenrechtenwaakhond zal zichzelf opheffen om de baan vrij te maken voor een nieuw en beter orgaan, dat de mensenrechtenschendingen in de wereld beter aanpakt.

De Algemene Vergadering in New York, het hoogste orgaan bij de VN, is er vorige week vrijdag echter niet in geslaagd om de plannen voor die opvolger, die de Mensenrechtenraad zal heten, goed te keuren. De VN hebben nog vijf weken de tijd om de zaak rond te krijgen, want op 21 april sluit de jaarlijkse zitting van de Mensenrechtenraad.

De VS houden de stemming tegen; ze vinden dat de hervorming niet ver genoeg gaat. De rest van de wereld zegt dat het voorstel, waarover maanden onderhandeld werd, de enig haalbare optie is. De Amerikaanse ambassadeur John Bolton zegt dat de VS tegen het voorstel zouden stemmen als het in de Algemene Vergadering aan bod komt. Hoewel er mathematisch geen probleem is, kan het nieuwe mensenrechtenorgaan niet zonder de steun van de supermacht.

Washington staat moederziel alleen in zijn verzet. De 25 lidstaten van de Europese Unie, de 114 ontwikkelingslanden tellende NAM en alle grote Amerikaanse mensenrechtengroepen steunen het hervormingsvoorstel.

samenzweringstheorie

Het hervormingsplan stelt voor om landen te verkiezen met minimaal 96 van de 191 stemmen. De VS willen dat landen verkozen worden bij minimaal een tweederde meerderheid. Bovendien willen ze de club beperken tot 30 in plaats van 47 landen. Anders blijft er ruimte voor notoire mensenrechtenschenders als Sudan, Zimbabwe en Birma om de Mensenrechtenraad te kapen, zegt Bolton.

De ontwikkelingslanden houden echter het been stijf. Zij vrezen dat er voor hen geen plaats meer is in het orgaan als de verkiezing van de leden met een tweederde meerderheid moet gebeuren. De VN zijn geen appelfabriek waar overrijpe of onrijpe appels er aan de lopende band uit vliegen, argumenteert de Zuid-Afrikaanse ambassadeur Dumisani Kumalo.

Daarnaast eist Washington ook dat de stemming in de Mensenrechtenraad in het geheim plaatsvindt en dat het lidmaatschap niet mag onderworpen worden aan maximale ambtstermijnen.

Die voorstellen wekken argwaan bij sommige landen en geven in de wandelgangen zelfs aanleiding tot samenzweringstheorieën. De VS proberen het mensenrechtenapparaat bij de VN niet te versterken maar te verzwakken, zegt een diplomaat uit het Zuiden. Ik kan geen andere reden bedenken waarom ze het voorstel willen torpederen. Washington is bang, zeggen sommige landen, dat mishandeling door Amerikaanse soldaten in Irak, Afghanistan en andere landen hoog op de agenda komt van het nieuwe mensenrechtenorgaan.

Een coalitie van 32 Amerikaanse en internationale mensenrechtengroepen steunt de plannen en roept Bolton op zijn weerstand te laten varen. Wij geloven dat het huidige voorstel een gezonde basis is voor de versterking van het mensenrechtenapparaat bij de VN, zeggen onder meer Amnesty International, Human Rights Watch en Human Rights First. (MM)