VS hopen op toenadering tot Venezuela

De opvolger van Chávez wordt zo goed als zeker vicepresident Nicolás Maduro, zeggen deskundigen, gezien de golf van populariteit, de controle die de regering uitoefent op de media en de verdeeldheid van de oppositie. “De oppositiepartijen verloren de presidentsverkiezingen in oktober en de regionale verkiezingen in december, en nu beschuldigen ze elkaar”, zegt Michael Shifter, voorzitter van Inter-American Dialogue (IAD), een denktank in Washington. “Maduro zit in een zeer sterke positie.”

Maar om zeker te zijn van de overwinning moet Maduro wel zijn politieke basis consolideren, die de anti-Amerikaanse sentimenten van de overleden leider deelt. Net voor het overlijden van Chávez kondigde hij al aan dat twee Amerikaanse militaire attachés het land uitgezet zouden worden omdat ze het land zouden willen destabiliseren. Hij suggereerde ook dat Washington mogelijk een rol gespeeld heeft in de ziekte van Chávez.

“Het lijkt erop dat Maduro daarmee de gelederen wilde sluiten en eenheid wilde creëren net voor het overlijden van de president”, zegt David Smilde van het Washington Office on Latin America (WOLA).

“Ik denk dat het een onderdeel vormde van een verkiezingscampagne, en daardoor niet rechtstreeks te maken had met het proces om onze betrekkingen te verbeteren”, zegt een hooggeplaatste bron bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken die anoniem wil blijven. Inhoudelijk zijn de uitspraken van Maduro “ongehoord”, zegt hij. “Het zal een moeilijke opdracht worden voor iedereen. We zullen zonder twijfel nog uitspraken horen over de VS die de betrekkingen niet zullen helpen”.

Telefoontje

Toch denken veel waarnemers dat Maduro meer welwillend zal zijn tegenover de VS dan zijn voorganger, die aanvankelijk blij was met de verkiezing van Obama maar snel gedesillusioneerd raakte. Ze verwijzen naar het amicale telefoontje tussen Maduro en ondersecretaris voor de Westelijke Hemisfeer Roberta Jacobson omtrent de wederzijdes betrekkingen in november.
“Als Maduro verkozen wordt en een consensusregering kan leiden, is het waarschijnlijk dat de relaties met de VS verbeteren”, zegt Smilde. “Maduro is een onderhandelaar en speelde een belangrijke rol in de doorbraak met Colombia. Een gelijkaardig scenario met de VS is mogelijk. Maar aan de andere kant is het anker van zijn ideologie het anti-imperialisme.”

“Maduro zal op een heel andere manier moeten regeren dan Chávez”, zegt ook Shifter. “Hij heeft niet hetzelfde charisma of dezelfde honger naar macht en controle. Hij is een vakbondsleider met heel veel ervaring in onderhandelingen, dus we zullen een heel andere stijl zien, die kansen voor de VS kan inhouden – niet om een warme en hechte relatie te ontwikkelen, maar wel op zijn minst communicatiekanalen te openen en ambassadeurs in beide hoofdsteden te installeren. Dat is al een stap vooruit.”

Tegelijk waarschuwt Shifter dat het Witte Huis voorzichtig zal zijn om de rechtse leden van het Congres niet te provoceren. “Hugo Chávez was een tiran die de bevolking van Venezuela in angst deed leven”, zei volksvertegenwoordiger Ed Royce, de kersverse voorzitter van de Commissie Buitenlandse Zaken in het Huis van Afgevaardigden. “Zijn dood is een deuk in de alliantie van linkse en anti-Amerikaanse leiders in Zuid-Amerika.”

Voorzichtig

“De regering-Obama zal niet willen strijden met het congres over Venezuela”, zegt Shifter. “Ze zullen de mogelijke openingen verkennen, maar dat zal voorzichtig en zorgvuldig gebeuren.”

In zekere zin zijn de landen al tot elkaar veroordeeld: de VS kopen al meer Venezolaanse olie dan enig ander land, en Venezuela is een groot invoerder van Amerikaanse producten, met name auto’s.

Sinds het telefoongesprek in november zouden er volgens bronnen in het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken verschillende ontmoetingen op laag niveau hebben plaatsgevonden. “We zijn nog niet echt begonnen met het echte werk… dus we waren nog niet erg ver geraakt en wisten dus niet of de regering van Venezuela de ingeslagen weg wilde verzetten”, zegt de anonieme bron.

Hij wijst erop dat het in belang van beide landen is om samen te werken rond de strijd tegen drugsmokkel, terrorisme en rond economische thema’s.