"Wereldwijd moratorium op doodstraf in 2015"

De rechtstreekse aanleiding voor de oproep is de Internationale Dag tegen de Doodstraf, nu zondag (9 oktober). De nieuwe Internationale Commissie tegen de Doodstraf wil zich op de eerste plaats inzetten voor “een moratorium in het gebruik en de oplegging van de doodstraf in alle regio’s ter wereld” vanaf 2015, zoals in de oprichtingsverklaring van de commissie staat. De commissie ziet dat als een negende millenniumdoelstelling, naar aanleiding van de acht millenniumdoelstellingen (onder meer de halvering van de armoede) die de Verenigde Naties tegen 2015 gerealiseerd willen zien.

De doodstraf zit nog in de wetgeving van 58 landen, 139 landen hebben de doodstraf afgeschaft of voeren ze niet langer uit, zegt de Spanjaard Federico Mayor Zaragoza, voormalig directeur-generaal van de Unesco en voorzitter van de nieuwe commissie.

Meesters in mensenrechten

De Internationale Commissie tegen de Doodstraf zal optreden als een werkgroep die een aanvulling wil zijn op de strijd die burgerorganisaties en de VN voeren, zegt Mayor Zaragoza.

De commissie werd gisteren (donderdag) voorgesteld in het Moncloapaleis in Madrid, zetel van de Spaanse regering. “De doodstraf is geen straf, het is een verschrikking”, zei José Luis Rodríguez Zapatero. Pas bij een afschaffing van de doodstraf zal men kunnen spreken van de universalisering van de mensenrechten, aldus de Spaanse premier.

De andere commissieleden zijn de Italiaanse ex-premier Giuliano Amato, de gouverneur van de Amerikaanse deelstaat New Mexico Bill Richardson, de Zwitserse ex-president Ruth Dreifuss, de Haïtiaanse ex-premier Michèle Duvivier Pierre-Louis, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken van Algerije Mohammed Bedjaoui, de voormalige minister van Justitie van Frankrijk Robert Badinter, de voormalige VN-mensenrechtencommissaris Louise Arbour, de Argentijnse jurist en mensenrechtenexpert Rodolfo Mattarollo, de voorzitter van de Pakistaanse Mensenrechtencommissie, Asma Jahangir en de Turkse filosofe Ioanna Kuçuradi.

Volgens Zapatero gaat het om “authentieke meesters in de verdediging van de mensenrechten”.

Guatemala

De commissie kreeg al de steun van de regeringen van Algerije, Argentinië, Spanje, de Filipijnen, Frankrijk, Italië, Kazachstan, Mexico, Mongolië, Portugal, de Dominicaanse Republiek, Zuid-Afrika, Zwitserland en Turkije. Ze ondertekenden de oprichtingsverklaring.

Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International vonden vorig jaar minstens 714 executies plaats, de meeste in Saoedi-Arabië, de Verenigde Staten, Irak en Iran. In dat getal zitten niet de duizenden doodstraffen die zouden zijn uitgevoerd in in China. Vorig jaar werden ook nog eens zo’n tweeduizend mensen ter dood veroordeeld in 56 landen.

De nieuwe commissie is bezorgd over de herinvoering van de doodstraf in sommige landen, zoals in Guatemala.  Daar wachten negentien personen op een dodelijke injectie. Dinsdag werd een wet goedgekeurd die de president de mogelijkheid biedt terdoodveroordeelden gratie te verlenen maar de president zelf, Álvaro Colom, kondigde aan dat hij zijn veto tegen die wet zou uitspreken. De Spaanse premier Zapatero vroeg de andere commissieleden meteen werk te maken van de situatie in Guatemala.