Virussen overleven in het water dankzij microplastics

Wetenschappers hebben voor het eerst bewezen dat virussen kunnen overleven door zich te binden aan plasticvervuiling in het water. Ze blijven ook besmettelijk, en dat vormt een gevaar voor de volksgezondheid.

Het rotavirus, dat diarree en maagklachten veroorzaakt, blijkt drie dagen lang te kunnen overleven in water door zich te hechten aan het oppervlak van microplastics. Dat blijkt uit onderzoek door de Britse Universiteit van Stirling dat gepubliceerd is in het tijdschrift Environmental Pollution.

De onderzoekers testten twee soorten virussen: varianten met een omhulsel zoals griep, en varianten zonder, zoals het rota-en norovirus. Daaruit bleek dat bij de eerste groep de envelop snel oploste en het virus werd gedeactiveerd. Maar de tweede groep bond zich met succes aan microplastics en kon dagen overleven.

Zwemmers en strandgasten

Dit kan gevolgen hebben voor de volksgezondheid, aangezien waterzuiveringsstations lang niet alle plasticvervuiling uit rioolwater kunnen verwijderen.

‘Zelfs als een afvalwaterzuiveringsinstallatie er alles aan doet om rioolwater te zuiveren, dan nog bevat het geloosde water microplastics.’ 

‘Zelfs als een afvalwaterzuiveringsinstallatie er alles aan doet om rioolwater te zuiveren, dan nog bevat het geloosde water microplastics’, zegt Richard Quilliam, hoogleraar Milieuwetenschappen en hoofdauteur van de studie.

Zo komen die in rivieren terecht en via de monding ook op nabijgelegen stranden. ‘Ze zijn zo klein dat ze mogelijk kunnen worden ingeslikt door zwemmers. Soms spoelen ze aan op het strand als felgekleurde pellets - nurdles genoemd - die kinderen kunnen oppakken en in hun mond kunnen stoppen. En er zijn niet veel virusdeeltjes voor nodig om je ziek te maken.’

Virussen kunnen zich ook binden aan natuurlijke oppervlakken in de omgeving, zeggen de onderzoekers, maar het verschil is dat plasticvervuiling veel langer meegaat dan natuurlijke materialen.

‘Dit onderzoek is vooral een proof-of-concept’, zegt Quilliam. ‘We willen in de toekomst meer onderzoek doen naar hoe lang ziekteverwekkers kunnen overleven op microplastics, aangezien we slechts drie dagen hebben getest, en naar wat er daarna met ze gebeurt.’