Duurzame energie in de groene economie: een aantal lessen uit Korea en Duitsland

Hij presenteerde zijn land als een goed voorbeeld van een land waar de groene economie in volle uitvoering is. Hij was dan ook blij om hun positieve ervaringen te delen, maar hij was niet zo blij dat groene groei in de nieuwe tekst gesneuveld was en hij vroeg om dat er terug in te zetten. Maar wat is groene groei? Op welke energie moet die groene groei dan draaien? En hoe ‘goed’ is de ‘best practice’ in Zuid-Korea?

Nucleaire expansie

Het land dat het dichtst bij Japan en Fukushima ligt zet zijn agressieve nucleaire expansie voort. Het aantal kerncentrales moet van 23 reactoren nu naar 34 in 2024. Zuid-Korea is ook van plan tot en met 80 nucleaire reactoren te exporteren naar de rest van de wereld, geïnspireerd door hun eerste deal met de Verenigde Arabische Emiraten.

Deze nucleaire expansie is de kern van de nationale strategie van Zuid-Korea die de mooie titel ‘Low Carbon Green Growth’ heeft. Een coalitie van heel wat groeperingen uit de Zuid-Koreaanse civiele samenleving is daar niet zo heel gelukkig mee. Hun campagne ‘groene groei? Groei van hebzucht’ hangt de vuile was van het Zuid-Koreaans groen sprookje uit. Zuid-Korea investeerde 20 miljard dollar in het ‘Vier Rivieren Herstel Project’, maar dat bleek in de praktijk een milieu-destructief project. Het vernietigt een groot deel van het ecosysteem van de rivieren, verslechtert de waterkwaliteit en neemt het risico op overstromingen niet weg.

Minstens even erg is dat de kritische stemmen van het maatschappelijk middenveld, de academische wereld en religieuze groeperingen tijdens het hele proces compleet genegeerd werden. Groene groei betekent onvermijdelijk groei in energiebehoefte en deze groei creëert vaak meer schade en risico’s voor mens, milieu en democratie.

‘Duurzame’ energie voor iedereen

Zuid-Korea is verre van alleen in het vertalen van de groene economie in groene groei of om kernenergie op te nemen in een definitie van duurzame energie. Ban Ki Moon, eveneens uit Zuid-Korea, riep onlangs het ‘duurzame energie voor iedereen initiatief’ (SEFA) in het leven. Maar Rachel Smolker van Biofuelwatch is daar niet echt tevreden mee: “Hoewel de term ‘duurzaam’ wordt gebruikt, is er absoluut geen aanwijzing wat dit betekent. Grootschalige biobrandstoffen, aardgasprojecten, grote hydro-elektrische dammen en kernenergie lijken aanvaardbaar en alle worden aangeduid als ‘duurzaam’.” Bijna 50 groepen uit de civiele samenleving hebben een open brief gepubliceerd waarin ze SEFA onderuit halen.

Kritiek geven is makkelijk als je geen alternatief hebt, dus de vraag is: kan het ook anders? Dat kan. Duitsland, tot voor kort een voorstander van kernenergie, veranderde zijn energiebeleid drastisch na de ramp in Fukushima. Eén van de gevolgen is dat op een gegeven moment afgelopen zaterdag, voor de eerste keer ooit, 50% van de in Duitsland gebruikte elektriciteit van zonne-energie afkomstig was.

Duitsland heeft ook niet-duurzame energiebronnen en het is pijnlijk om vast te stellen dat er weer eerst een ramp nodig is voor we een verstandige keuze maken, maar stel je eens voor wat er allemaal mogelijk zou kunnen zijn als staten proactief werk maken van een energiebeleid dat niet zou leiden tot meer schade en risico’s voor mens, milieu en democratie. Dat is waar onze energie naar toe zou moeten gaan en uit zou moeten komen.