India’s ruimtesuccessen roepen de vraag op: kan dat geld niet beter gebruikt worden?

Wetenschappers in India zijn verheugd over de historische maanlanding en de lancering van een sonde die de zon zal gaan bestuderen. Tegelijk plaatsen sommigen van hen vraagtekens bij de budgetten voor dergelijke projecten. Want heeft het land geen dringendere katten te geselen?

Na de succesvolle landing op de zuidpool van de maan heeft India’s ruimtevaartorganisatie begin deze maand nog een andere sonde gelanceerd, dit keer eentje met als missie om de zon te bestuderen.

De sonde heet Aditya-L1, Hindi voor “zon”. Het ruimtetuig is in staat om de zon continu te bestuderen en kan zonneactiviteit en het effect daarvan op het weer in de ruimte in realtime observeren, stelt de Indiase Organisatie voor Ruimteonderzoek (ISRO).

Leidersrol

De twee missies hebben India in een leiderspositie gezet wat betreft het verkennen van de ruimte. ISRO werd dan ook wereldwijd geprezen om het relatief lage budget voor maanlandingen, vergeleken met Amerikaanse, Chinese of Russische missies.

Naar verluidt heeft India 46 miljoen dollar begroot voor de missie van de zonnesonde, terwijl de Chandrayaan-3 maanmissie tot stand kwam met een relatief laag startbudget van 75 miljoen dollar.

‘Hoewel ik van harte hoop dat er meer financiering voor wetenschap vrijkomt, ben ik er niet zeker van dat dit ook effectief zal gebeuren.’

De vreugde over deze succesvolle verkenningsmissies heeft er wel toe geleid dat sommige Indiase wetenschappers zich nu afvragen of dit alles niet ten koste zal gaan van wetenschap met minder voorpaginanieuws-allures.

De afgelopen jaren heeft de wetenschappelijke community in India wel vaker de bezorgdheid geuit over een tekort aan wetenschapsbudget.

Vaak hangt dat sterk af van het departement waartoe je als wetenschapper behoort. ‘De financiering van ISRO verloopt dus anders dan die van andere wetenschappelijke projecten’, zegt deeltjesfysicus D. Indumathi van het Institute of Mathematical Sciences. ‘Hoewel ik van harte hoop dat er meer financiering voor wetenschap vrijkomt, ben ik er niet zeker van dat dit ook effectief zal gebeuren.’

Wie krijgt de middelen?

Sommige stemmen zeggen dat de geslaagde maanlanding terecht een verdienste is en een reden om trots te zijn op de wetenschappelijke en technologische capaciteiten van India, maar dat ze ook een gebrek aan steun voor wetenschapsprogramma’s aan het licht heeft gebracht.

Aurnab Ghose, een professor neurobiologie aan het Indian Institute of Science Education and Research (IISER) in Pune noemt de landing op de zuidpool van de maan ‘een opmerkelijke prestatie voor India en voor de mensheid’ die ‘terecht werd gevierd’ door Indiase wetenschappers en de hele bevolking.

Maar ook zegt hij: ‘Het komt op een moment dat de overheidssteun voor wetenschap en fundamenteel onderzoek afneemt en de commercialisering in het hoger onderwijs toeneemt.’

Hij denkt dan ook dat meer overheidsfinanciering voor wetenschap door het succes van Chandrayaan-3, vooral projecten zal bedienen die veel publieke aandacht kunnen trekken.

Volgens Argha Banerjee, klimaatwetenschapper aan het IISER, zou de financiering van populaire projecten ten koste van een evenwichtige groei in alle domeinen van de wetenschap, ‘schadelijk’ zijn. ‘Het is belangrijker om inspanningen en financiering te leveren en een sterke gemeenschap van wetenschappers op te bouwen.’

Sutirth Dey, een professor in de biologie aan IISER, denkt dan weer dat de extreme kostenefficiëntie van het ruimteprogramma, ervoor zal zorgen dat andere wetenschapsdomeinen niet zonder middelen zullen komen te zitten.

Ontwikkeling

Maar dan is er nog die andere kwestie. Er rijzen vragen of India de enorme bedragen die het land aan ruimtevaart spendeert, niet beter in ontwikkelingsprojecten zou steken om bijvoorbeeld armoede te verminderen of meer te kunnen investeren in onderwijs of gezondheidszorg.

Er rijzen vragen of India de enorme bedragen die het land aan ruimtevaart spendeert, niet beter in ontwikkelingsprojecten zou steken.

In de Human Development Index (HDI) 2021-22 van de Verenigde Naties staat India qua ontwikkeling op de 132ste plaats van in totaal 192 landen. Nochtans vermeldt het rapport ook dat India’s HDI ‘gestaag toeneemt sinds 1990, en zelfs meer groeit dan het globale gemiddelde in menselijke ontwikkeling.’

‘Niemand zal ontkennen dat het land ook naar zijn economische ontwikkeling moet kijken’, zegt Rohini Godbole, professor aan het Indian Institute of Science. ‘Maar ik zou toch willen zeggen dat we een lange weg hebben afgelegd sinds de jaren 1960, toen deze vragen nog legitiem gesteld konden worden. Het is zelfs de verdienste van India’s ruimteprogramma dat de eerste toepassingen ervan allemaal zijn ingezet geworden voor maatschappelijke doeleinden.’

‘Ik zie dus geen tegenstrijdigheid in een land dat wil scoren met een ruimtevaartprogramma en tegelijk plannen maakt om sociale problemen aan te pakken. De twee sluiten elkaar niet uit.’

Domino-effect

Professor Ghose benadrukt die mogelijke domino-effecten. ‘Die gaan soms verder dan de directe technologische winsten zoals betere weersvoorspellingen of communicatiesystemen. Er vallen ook fundamentele wetenschappelijke winsten te halen in het zoeken naar water op de maan of het speuren naar leven op Mars. Ook al is dat niet meteen bruikbaar om de talloze problemen van een ontwikkelingsland op te lossen, in de toekomst kunnen ze wel een belangrijke impact hebben.’

Ook collega Dey noemt ruimteonderzoek belangrijk en wijst op enkele tastbare praktische voordelen op vlak van defensie, landmeetkunde en klimaatonderzoek. ‘Verder is het ook één van de weinige dingen die het hele land kan binden en ons allemaal trots kan maken’, vult hij aan. ‘Vooral vanwege de extreem hoge kostenefficiëntie van ons ruimtevaartprogramma, denk ik dat dit meer dan gerechtvaardigd is.’

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner SciDev.net