Economische emigratie berooft zes miljoen kinderen van hunouders

Tachtig procent van de meisjesleerlingen van een school in het Ecuadoraanse
Quito staat aan het hoofd van het huishouden. Hun ouders hebben het land
verlaten om werk te zoeken en geld terug te sturen naar hun families.
Volgens een studie die het Colombiaanse adviesbureau voor mensenrechten en
ontheemding CODHES uitvoerde in opdracht van UNICEF, is deze situatie
tekenend voor het continent en treft ze meer dan zes miljoen kinderen. Dat
blijkt ook uit andere cijfers: 75 procent van de emigranten uit
Latijns-Amerika zijn tussen de 18 en 40 jaar oud, en net 20 procent zijn
jonger dan 17.

Ook uit andere hoek komen er aanwijzingen voor het funeste effect van
emigratie op de thuisbevolking. Volgens het Latijns-Amerikaanse instituut
voor alternatieve rechtshulp ILSA, blijven er in vele inheemse
gemeenschappen in Mexico, zoals de Huastecas en Mixtecas, alleen vrouwen,
kinderen en ouderen achter, omdat alle volwassen mannen naar de Verenigde
Staten zijn gegaan. De banden tussen de thuisblijvers en de emigranten
blijven sterk. Volgens CODHES maakt het geld dat de ‘economische’ emigranten
naar hun thuisland sturen in zes Latijns-Amerikaanse landen meer dan tien
procent van het bruto nationaal product uit, vaak meer dan het inkomen van
het belangrijkste exportproduct. In 2001 ging het voor de hele regio om meer
dan 23 miljard dollar.

De achtergebleven kinderen zijn een verontrustend aspect van een ruimer
probleem, dat van de huidige exodus uit Latijns-Amerika. Die kent sinds 1990
een hoge vlucht en heeft vandaag een alarmerende omvang bereikt, zegt Jorge
Rojas, directeur van CODHES. Tijdens het laatste decennium emigreerden 25
miljoen mensen - het equivalent van de volledige bevolking van Peru - naar
Noord-Amerika en Europa en in mindere mate naar buurlanden.

Geen enkel land in Latijns-Amerika en de Caraïben ontsnapt aan de leegloop.
Colombia (1,36 miljoen tussen 1996 en 2001), Ecuador (meer dan 1,5 miljoen
emigranten tijdens de laatste drie jaar, bijna 14 procent van de bevolking)
en Argentinië (160.000 tussen 2000 en 2002) spannen de kroon voor
Zuid-Amerika. Het effect van de economische crisis in Argentinië blijkt
duidelijk uit het emigratiecijfer, dat voor de eeuwwisseling nog rond 12.000
schommelde.

Het CODHES-rapport laat geen twijfel over de schuldige. Vrije markt en
globalisering, vergezeld van de privatisering van essentiële publieke
diensten, laat de 200 miljoen verarmde mensen in dit deel van de wereld geen
andere keus dan emigratie, stelt ze. Ook de directeur van ILSA legt de
oorzaak bij onrechtvaardigheid en ongelijkheid en noemt de huidige
Latijns-Amerikaanse economieën niet leefbaar.

Nog een aanwijzing komt van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en
de Caraïben ECLAC, die in december rapporteerde dat de Latijns-Amerikaanse
economie in 2002 met 0,5 procent kromp. In de Centraal-Amerikaanse
‘droogtecorridor’ die zich uitstrekt over Nicaragua, Guatemala, Honduras en
El Salvador, leven acht miljoen mensen in extreme armoede en lijden er velen
aan ondervoeding. De crisis in de publieke gezondheidszorg maakt de crisis
in de regio nog schrijnender.