Egyptische universiteiten niet langer voorbeeld in Arabische wereld

Kan u zich voorstellen dat een politieman een universiteitsles volgt om te zien of studenten en professoren niet praten over taboeonderwerpen als politiek, seks of de interpretatie van de koran? In Egypte is het aan de orde van de dag, stelt het rapport dat Human Rights Watch (HRW) donderdag publiceerde.

De atmosfeer van terreur heeft het intellectuele leven verlamd, zegt professor Al-Sayyid al-Sirwi, hoogleraar literatuur aan de Egyptische Hilwan-universiteit. Hij is lang niet de enige met die mening. Volgens HRW hebben de wijdverspreide schendingen van de academische vrijheid door zowel de staat als extremisten de academische Egyptische wereld grote schade toegebracht.

De mensenrechtenorganisatie baseert zich op een evaluatiebezoek aan Egypte in 2003. Ze deed toen onderzoek aan de universiteit van Caïro en de Amerikaanse universiteit van Caïro (AUC), twee van Egypte’s oudste en meest prestigieuze universiteiten. HRW voerde ook gesprekken met professoren en studenten aan de universiteiten van Shams Alexandria, en Hilwan. HRW bleef de situatie op de voet volgen en er is sindsdien geen enkele verandering in de goede richting geweest, zegt Joe Stork, de vice-directeur van HRW voor het Midden-Oosten. Wel hebben Egyptische intellectuelen zich recent verenigd in comités om de inbreuken op de academische vrijheid aan te klagen.

De politiemensen die de onderwerpen van de discussiesessies in het oog houden, hebben studenten die dissidente meningen uiten opgepakt, aangevallen en gemarteld, zegt HRW. De wet dicteert dat alle buitenlandse tekstboeken eerst langs het ministerie voor Informatie passeren. Een groot aantal boeken komt het land niet in, waaronder ook klassieke literatuur over seksueel getinte onderwerpen. En sinds 1994 is het de staat die de decanen aan openbare universiteiten benoemt, waardoor de regerende NDP-partij aan invloed wint.

Academici en studenten worden ook belaagd door islamisten. Onderzoekers die zich bezighouden met controversiële religieuze en morele onderwerpen zijn in de ban geslagen, wettelijk vervolgd en fysiek aangevallen. Dat leidde tot een sfeer van angst en zelfcensuur zegt HRW. Het rapport stelt de staat medeverantwoordelijk, want zij doet onvoldoende om de universitairen te beschermen.

Opvallend is dat HRW de staat ook verwijt dat ze radicaal islamitische studenten lastigvalt. De politie neemt religieuze teksten van deze studenten in beslag, valt hen lastig en pakt ze op. Volgens sommige studenten werden ze zelfs gemarteld. Natuurlijk moeten islamisten, net als ieder ander, vervolgd worden als ze zich bedreigend gedragen, zegt Stork. Maar we hebben het hier over mensen die islamist zijn en alleen proberen hun recht als student op vrije meningsuiting uit te oefenen. (ADR/MM)