Kerstversiering en speelgoed « made in China » product van slavenarbeid

China is goed op weg ‘s werelds grootste exporteur van kerstversiering te
worden. Nu al is 70 procent van het speelgoed afkomstig uit het Rijk van
het Midden, dat zijn uitvoer de voorbije acht jaar wist te verdubbelen. In
de eerste tien maanden van 2002 werd voor 1,4 miljard euro kerstdecoratie
verscheept, de helft daarvan naar de Verenigde Staten. In een land waarin
de officiële ideologie godsdienst afkeurt, doet de herdenking van de
geboorte van Christus de kassa’s rinkelen.

Een steeds groter deel van de productie is bestemd voor binnenlands
gebruik. In de warenhuizen van de grote Chinese steden staan de dozen met
kerstballen, slingers, plastieken dennentakken en rood-witte mutsen hoog
opgestapeld. Straatverlichting moet de kopers in de juiste stemming
brengen, en daarbij worden antieke gevels of propagandaplakkaten van de
communistische partij niet ontzien.

De realiteit achter de pracht en praal is heel wat minder glamoureus.
Ongeschoolde plattelandsmeisjes tussen 17 en 23 jaar verven, naaien,
knippen en plakken er de kerstversiering bij elkaar, vaak 12 tot 14 uur per
dag en met slechts twee vakantiedagen per maand. Van contracten of
vakbonden hebben ze nog nooit gehoord en slapen doen ze met tientallen
samen in slaapzaal. Het armzalige loon van 30 eurocent per dag wordt vaak
te laat of helemaal niet uitbetaald.

« De werknemers in de speelgoedindustrie zijn er slechter aan toe dan
vroeger», zegt May Wong van het Asia Monitor Resource Centre. « Er zijn
zoveel kandidaat-werknemers dat de lonen gedaald zijn». Veel van de
bedrijfjes in China worden gerund door firma’s in Hongkong of Taiwan die in
opdracht werken van grote Westerse speelgoedfabrikanten als Mattel, Disney
of Hasbro. Vaak zijn de ateliers verhuisd vanuit Indonesië omdat de
arbeiders daar te mondig werden. Volgens Wong maken de fabrikanten misbruik
van het feit dat de Chinese overheid bijzonder streng optreedt tegen
pogingen om een onafhankelijke vakbond op te richten.

Een onderzoek van het Asia Monitor Resource Centre heeft uitgewezen dat van
een Barbiepop die in de winkel 10 euro kost, 8 euro is bestemd voor winst
en de distributie, marketing en promotie door Mattel. Eén euro gaat naar de
onderaannemer in Hongkong en 65 eurocent naar het productiemateriaal. Met
de resterende 35 cent moet de fabrikant in China zijn infrastructuur,
elektriciteit en arbeiders betalen. « Dat onderzoek is twee jaar oud», legt
Wong uit, «sindsdien is de concurrentiedruk op de speelgoedmarkt alleen
maar toegenomen».