Met Britse steun opgerichte Anticorruptiecommissie zwaar onder vuur

De Sierraleoonse Waarheids- en Verzoeningscommissie heeft de oorzaken van de burgeroorlog in Sierra Leone onderzocht en legt in haar laatste rapport eerder deze maand expliciet de link naar corruptie. Corruptie is een plaag die alle levenskracht aan ons land onttrekt. Daarom moet de publieke sector werk maken van een nieuwe cultuur van ethiek, zo stelde het rapport. De oprichting van de commissie was voorzien in het vredesakkoord van 1999, dat president Ahmad Tejan Kabbah en de rebellen van het Revolutionary United Front (RUF) in de Togolese hoofdstad Lome ondertekenden.

Ook in de Corruption Perceptions Index 2004, die Transparency International vorige week publiceerde, staat Sierra Leone op de 118de plaats van de 146. Het Afrikaanse land behoort tot de dertig meest corrupte landen ter wereld.

Vertegenwoordigers uit de media en het middenveld twijfelen eraan of de regering de aanbevelingen van de Waarheids- en Verzoeningscommissie wel ernstig neemt. Ze verwijzen daarbij ondermeer naar de inefficiëntie van de Anticorruptiecommissie, die vier jaar geleden is opgezet met fondsen van de Britse regering. De commissie moet alle gevallen van mogelijke corruptie onderzoeken, aan het licht gebracht door burgers of overheden, na een klacht of op een andere manier. Het mandaat van de ACC omvat zowel publieke als private sectoren. Wanneer het vermoeden van corruptie volgens de ACC gegrond is, wordt de zaak overgemaakt aan de Procureur Generaal en de Minister van Justitie, die moeten nagaan of er voldoende redenen zijn om tot vervolging over te gaan.

Politieke overwegingen bepalen voor een groot stuk welke ACC-zaken de regering wil vervolgen, zegt uitgever Richie Gorden van de tabloid Peep, een bekend anticorruptieplatform. In haar huidige vorm zal de ACC er nooit in slagen om corruptie uit te roeien. Ze wordt vanop afstand bestuurd en gecontroleerd door regeringsleden die er alle belang bij hebben dat corruptie floreert.

Op het einde van 2002 heeft het onderzoeksdepartement van ACC meer dan 40 zaken overgemaakt. Een jaar later waren er amper twee vervolgd, zegt James Kanyako, directeur onderzoek van het ACC. Ook de commissie zelf ligt onder vuur. Volgens critici zou ze door de regering gebruikt worden om tegenstanders het zwijgen op te leggen. Valentine Collier, hoofd van ACC, ontkent de aantijgingen. Ze verwijt hoge functionarissen apathie en luiheid en de onwil om met de commissie samen te werken.

Uit protest tegen de inefficiëntie van de commissie heeft een groep activisten een parallel anticorruptie-instrument opgezet: de National Accountability Group (NAG). Wij zijn complementair aan de ACC, zegt woordvoerder David Tam-Baryoh. De ACC is niet volledig onafhankelijk van overheidsinvloed. Onze rol is die van waakhond.

Sinds oktober 2003 zijn drie rechters van de Commonwealth, de vereniging van 53 staten die historische banden hebben met Groot-Brittannië, toegevoegd aan het Sierraleoonse Hoge Gerechtshof om corruptiezaken te vervolgen. Uitgever Gordon noemt hun aanstelling echter geldverspilling en vindt dat de middelen beter gebruikt zouden worden om onafhankelijke media en het middenveld ondersteunen in hun strijd tegen corruptie. (KC/ADR)