Nieuwe joodse lobby in VS wil progressieve stem laten horen

De oprichters hebben twee jaar gesleuteld aan hun organisatie “J Street”. In het eerstvolgende jaar wil de groep zo’n 1,5 miljoen dollar spenderen, waarvan een groot deel gaat naar de verkiezingscampagne van een zestal aspirant-congresleden die ijveren voor een vreedzame oplossing in het Midden-Oosten.
“Al veel te lang komen de luidste Amerikaanse stemmen over Israël van uiterst rechts”, zegt Jeremy Ben-Ami, één van de oprichters en directeur van J Street. “Die stemmen beweren dat je enkel pro-Israël kunt zijn als je kiest voor een militaire oplossing van politieke problemen, als je weigert in dialoog te gaan met je tegenstander en als je ontkent dat er een dag komt waarop er harde compromissen gesloten moeten worden voor de vreedzame en veilige toekomst van Israël en het hele Midden-Oosten.”
Volgens Ben-Ami gaat die rechtse visie in tegen de belangen van de staat Israël, van de Verenigde Staten en van de Amerikaansjoodse gemeenschap. Hij krijgt de officiële steun van meer dan twintig prominente Israëli’s, waaronder drie voormalige directeurs van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken, een voormalige opperbevelhebber van het Israëlische leger (IDF), een voormalige commandant van de luchtmacht en andere toplui uit het leger en de inlichtingendiensten.

Het AIPAC-monopolie doorbreken

De groep wil vooral een uitdaging vormen voor de traditionele dominantie van verschillende andere joodse lobbyorganisaties, met name het machtige American Israel Public Affairs Committee (AIPAC). Dat heeft zich altijd verzet tegen belangrijke Israëlische toegevingen in onderhandelingen met de Palestijnen en Arabische buurlanden.
AIPAC wordt algemeen gezien als de machtigste buitenlandse lobby in Washington, waar het sterke banden gesmeed heeft met zowel Republikeinen als Democraten. Hoewel joden amper twee procent van de Amerikaanse bevolking vormen, zijn ze goed voor 40 procent van de totale bijdragen aan de Democratische campagne en 20 procent van de Republikeinse campagne.
AIPAC profileert zich als spreekbuis van het merendeel van de joden in Amerika. Steeds meer Amerikaanse joden voelen zich ongemakkelijk bij de rechtse koers van de organisatie en de allianties die ze afsloot met uiterst rechtse christelijke organisaties zoals Christians United for Israel (CUFI), die oproepen tot militaire actie tegen Iran.
De oprichters van J Street stellen zich openlijk de vraag of organisaties als AIPAC en CUFI, die elke substantiële territoriale toegeving afkeuren, wel een echte steun voor Israël betekenen. “In het belang van Israël, de Verenigde Staten en de wereld is het dringend tijd dat het Amerikaanse politieke discours zich aanpast aan de realiteit”, schreef Ben-Ami in een column voor de Joods-Amerikaanse krant The Forward. “Rationele stemmen moeten opnieuw beslag leggen op wat het betekent ‘pro-Israël’ te zijn: een onderhandelde tweestatenoplossing  met definitieve, internationaal erkende grenzen.”
“Velen onder ons zijn op zijn zachtst gezegd gefrustreerd door de algemene veronderstelling dat wie actief is in de joodse gemeenschap in de VS automatisch ook de AIPAC en andere rechtse organisaties steunt”, zegt Victor Kovner, lid van het raadgevend panel van de organisatie.

Vreedzame oplossing

J Street ijvert voor territoriale toegevingen aan de Palestijnen die grotendeels overeenkomen met de grenzen van 1967 en de opdeling van Jeruzalem. De groep vraagt ook Amerikaanse steun voor het vredesoverleg tussen Israël en Syrië en rechtstreekse toponderhandelingen tussen de VS en Iran. Daarbij moet het gaan over het Iraanse verzet tegen onderhandelingen tussen Joden en Arabieren en de Iraanse steun aan gewapende groepen in Palestina en Libanon.
“Israël als een spartaanse, militaire staat kan op geen enkele manier de belangen van de Israëli’s of het Amerikaanse volk dienen”, zegt Sam Lewis, voormalig Amerikaans ambassadeur in Israël, medeonderhandelaar tijdens de Camp David akkoorden met Egypte in 1978 en lid van het raadgevend panel van J Street. “De bedreigingen voor Israël zijn reëel, maar daar ga je beter mee om via dialoog en onderhandelingen dan op de huidige manier.”
Het budget van 1,5 miljoen dollar in het eerste jaar is een fractie van het budget van AIPAC, dat om en bij de vijftig miljoen bedraagt. Maar de leden van J Street maken zich sterk dat dit maar een begin is en waarnemers wijzen op onderzoek waaruit blijkt dat veel Amerikaanse joden een vreedzame oplossing verkiezen in het Midden-Oosten.
“De meeste Amerikanen en de meeste joodse Amerikanen zijn voorstander van een tweestatenoplossing”, zegt M.J. Rosenberg, analist van het Israel Policy Forum. “Ze zijn het beu dat een Likoed-georiënteerde lobby in hun naam preekt. Het is nog afwachten wat er gebeurt, maar dit kan iets groots worden.”