Ontwapening van paramilitaire groepen baart zorgen

Op 15 juli sloot de Colombiaanse regering van president Alvaro Uribe een akkoord voor de ontwapening van de rechtse paramilitaire groepen. Die hebben zich verenigd onder de gemeenschappelijk vlag van de AUC (Autodefensas Unidas de Colombia) en zijn bereid tegen eind 2005 de gewapende strijd stop te zetten. In Medellín, de tweede belangrijkste stad van het land, begon deze week de ontwapening van achthonderd leden van de paramilitaire groep Cacique Nutibara Bloque, onder massale mediabelangstelling. De demobilisering van de paramilitaire eenheden begon gisteren (dinsdag) onder het toeziend oog van Luis Carlos Restrepo, de Colombiaanse hoge commissaris voor de vrede. In het verleden zijn gelijkaardige pogingen om Colombia van zijn gewapende milities te ontdoen steeds schromelijk mislukt. Deels omdat er geen overeenkomst kon worden bereikt met de linkse guerrilla van de Gewapende Revolutionaire Krachten van Colombia (FARC) en het Nationaal Bevrijdingsleger (ELN).

De demobilsering van gewapende groepen werkte niet omdat er geen programma was om alle ex-strijders opnieuw maatschappelijk te integreren. Dat is alvast de overtuiging van Luis Pardo, die aan het hoofd staat van de Colombiaanse dienst voor maatschappelijke integratie van voormalige strijders in Colombia. In 1997 was er een eerste poging om al deze strijders van verschillend allooi opnieuw in de Colombiaanse maatschappij te laten opgaan. Luis Pardo wijt de mislukking daarvan aan de gebrekkige afspraken tussen de nationale regering en de plaatselijke besturen enerzijds en aan de afwezigheid van een efficiënte buitenlandse controle op het ontwapeningsproces.

Ook internationale mensenrechtenorganisaties maken zich zorgen over het huidige demobilisatieplan. Peter Dury en Marcello Pollack van Amnesty International zien de ontwapening van de AUC en hun plaatselijke organisatie Cacique Nutibara Bloque niet goed zitten. Volgens hen is de Colombiaanse regering bezig aan een operatie om de paramilitairen gewoon te recycleren. Ook de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch deelt die vrees en noemt de demobilisering van 800 paramilitairen van het Cacique Nutibara Bloque een schijnvertoning en een vrijbrief voor straffeloosheid voor de leiders van de AUC, die belangrijke misdaden tegen de mensheid en moorden op hun geweten hebben.

Al deze lui kunnen binnenkort straffeloos wegkomen, meestal in de onmiddellijke buurt van de mensen die ze hebben geterroriseerd, zo luidt het.
José Miguel Vivanco van Human Rights Watch in Amerika leverde bittere commentaar op de officiële ceremonie van achthonderd paramilitairen in Medellín: in plaats van deze mensen een microfoon onder de neus te duwen zou de Colombiaanse overheid hen beter arresteren en hen voor een rechtbank brengen.
Paramilitaire groepen hebben in Colombia enorm veel slachtoffers gemaakt. Om het jaar 1998 te citeren: 11.388 slachtoffers. 7.096 willekeurige terechtstellingen, 1.180 verdwijningen en 753 slachtoffers van foltering. Het zijn cijfers van het ‘Jesuite Centre for Research and Popular Education’.

Eén van de problemen in Colombia is dat veel rechtse paramilitaire groepen bezet worden door mensen die banden hebben met de drugsmaffia. Het beruchte Cacique Nutibara Bloque, dat nu met achthonderd man ontwapent, stond onder leiding van Adolfo Paz, met zijn echte naam Diego Murillo. Hij stond aanvankelijk in dienst van de beruchte drugsbaron Pablo Escobar, maar werd later zijn rivaal. Murillo staat aan het hoofd van het huurmoordenaarsyndicaat La Terraza. De meeste leden van zijn groep zijn armen uit de buitenwijken van Medellín, die van drugtrafiek moeten leven.